بررسی نقش سرمایۀ اجتماعی در شکل‌گیری الگوی ارتباطی بیمار بیماران مبتلا به سرطان، مغز و اعصاب و قلب و عروق در بیمارستان‌های شهر رشت

تاکنون پژوهش‌های فراوانی موضوع رابطۀ پزشک – بیمار و اثر آن بر رضایت بیماران از درمان و کمک به بهبود بیماران را بررسی کرده‌اند؛ اما به رابطۀ سرمایۀ اجتماعی، به‌منزلۀ متغیر مهم اجتماعی، با نوع رابطۀ بیماران با پزشکان توجه چندانی نشده است. به همین منظور در این پژوهش‌ این رابطه با استفاده از روش پیمایش از نوع توصیفی – مقطعی بررسی می‌شود. در این پژوهش‌ با استفاده از نظریه‌های سرمایۀ اجتماعی چلبی (1393)، بوردیو (1986)، کلمن (1377) و پاتنام (1995)، سرمایۀ اجتماعی شبکه‌ای و ترکیب آن با الگو‌های رابطۀ پزشک – بیمار، چارچوب نظری مناسبی برای بررسی موضوع پژوهش‌ فراهم شد. جامعۀ آماری پژوهش‌ را همۀ بیمارانی (سرطان، مغز و اعصاب و قلب و عروق) تشکیل می‌دهد که در طول دورۀ پژوهش به بیمارستان‌های شهر رشت مراجعه می‌کردند. برای نمونه‎‌گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده و درنهایت، 372 پرسش‌نامه‌ توزیع و جمع‌آوری شد. یافته‌های پژوهش نشان دادند بین متغیرهای طبقۀ اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی و ابعاد سرمایۀ اجتماعی یعنی شبکۀ تعاملات، مشارکت در جامعۀ محلی، تعاملات شغلی و ارزش زندگی با متغیر الگوی رابطۀ بیمار، رابطۀ مثبت و مستقیم وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان می‎‌دهند متغیرهای ارزش زندگی، عاملیت اجتماعی، مشارکت در جامعۀ محلی، طبقۀ اجتماعی و تعاملات شغلی 82.4 درصد متغیر رابطۀ بیمار را تبیین می‌کنند. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان دادند متغیر مشارکت در جامعۀ محلی، بالاترین اثر مستقیم (0.520) را بر الگوی رابطۀ بیمار دارد؛ اما متغیر ارزش زندگی در مجموع با اثر مستقیم و غیرمستقیم (0.824)، بالاترین سهم را در تبیین واریانس الگوی رابطۀ بیمار دارد.