ارزیابی احتمال آلودگی آرسنیک در آب زیرزمینی دشت همدان ـ بهار با استفاده از روش‌های زمین آماری

در بین عناصر سنگین، آرسنیک به‌عنوان یک عنصر سرطان زا شناسایی‌شده است و غلظت های زیاد آن در اکوسیستم می تواند یک نگرانی بزرگ برای سلامتی عمومی و محیط‌زیست ایجاد کند. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت همدان ـ بهار از نظر آلودگی به آرسنیک میباشد. بدین منظور غلظت آرسنیک در 94 نقطه آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین توزیع مکانی آرسنیک از روش های مختلف زمین آمار استفاده گردید، سپس نتایج حاصل از این روش ها با استفاده از روش ارزیابی متقابل و محاسبه شاخص های میانگین خطای مطلق (mae) و میانگین خطای انحراف (mbe) با یکدیگر مقایسه شدند و مناسب ترین روش انتخاب گردید. بدین منظور از روش توابع پایه شعاعی rbf با مدل multiquadric جهت تعیین توزیع مکانی آرسنیک در آب زیرزمینی استفاده شد. علاوه بر این نقشه احتمال آلودگی و افزایش غلظت آرسنیک از حد آستانه نیز با استفاده از مدل کریجینگ شاخص برای آب زیرزمینی تهیه گردید. نتایج نشان داد که در حدود 67 درصد آبخوان دارای احتمال آلودگی کمتر از 50 درصد بود. درحالی‌که 18/21 درصد سطح آبخوان دارای آلودگی متوسط و 9/10 درصد سطح آبخوان دارای احتمال آلودگی زیاد بود. مناطقی که در آن احتمال آلودگی آب زیرزمینی زیاد بود با کاربری کشاورزی و به‌خصوص مناطق زیر کشت سیب زمینی هم خوانی داشت که می تواند به دلیل مصرف زیاد کودهای شیمیایی و مرغی در این مناطق باشد.