ارزیابی فسفر زیست فراهم جلبک (Senedesmusobliquus) با عصاره گیرهای شیمیایی در رسوبات رودخانه های غرب حوضه آبخیز دریاچه ارومیه

فسفر یک عنصر غذایی ضروری برای تمامی جانداران می باشد و در زیست بوم های آبی به شمشیر دولبه ای می ماند، که از سویی می تواند عامل محدودکننده رشد جاندارن و در شرایط دیگر، موجب آلودگی و ایجاد پدیده سرشارسازی در پیکره های آبی شود. گزارش های مکتوب و عینی از پدیده شکوفایی جلبکی در تالاب ها و رودخانه های غرب دریاچه ارومیه وجود دارد. با توجه به عدم وجود پژوهشی جامع در رابطه با وضعیت فسفر زیستفراهم در رسوبات رودخانه ای در منطقه، این مطالعه با هدف ارزیابی مقدار فسفر زیست فراهم در 34 نمونه از رسوبات رودخانه ای و با استفاده از 7 روش عصاره‌گیری مختلف انجام و روش مناسب عصاره گیری با کاربردآزمون جلبکی تعیین شد. نتایج نشان داد که ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات و به ویژه بافت آن ها دارای دامنه ی بسیار وسیعی است. میانگین مقادیر کمّی فسفر استخراج شده با استفاده از روش های مختلف به ترتیب؛ بری 2 < دی تی پی ای < اولسن < هیدرواکسید سدیم < مهلیچ 3 < کالول بود. آزمون همبستگی موید رابطه معنی دار بین مقادیر فسفر استخراج شده در اغلب روش های عصاره گیری بود. علاوه بر همبستگی معنی داری( p<0.001، 93/0=r) از نظر کمی مقدار فسفر استخراج شده به روش اولسن و مهلیچ 3 نیز مشابهت داشت. آزمون جلبکی نشان داد که در بین شاخص های مختلف فسفر زیست فراهم، مقدار فسفر عصاره گیری شده به روش کاول رابطه بسیار معنی داری( p<0.001، 67/0=r2) با جمعیّت جلبک (senedesmusobliquus) در محیط کشت وجود داشت. در مجموع براساس یافته های این پژوهش می توان روش کاول را به عنوان مناسب ترین روش ارزیابی فسفر زیست فراهم جلبکی در رودخانه های غرب دریاچه ارومیه پیشنهاد نمود.