تعیین حداقل مجموعه داده جهت ارزیابی کیفیت خاک مطالعه موردی حوضه آبخیز دریاچه چغاخور

سوء‌مدیریت منابع طبیعی در بسیاری از مناطق ایران منجر به کاهش کیفیت خاک و افزایش آسیب‌پذیری در برابر فرسایش شده است. برای داشتن کیفیت خاک پایدار ارزیابی شاخص‌های موثر بر آن ضروری است. اندازه‌گیری همه شاخص‌های کیفیت خاک طاقت‌فرسا و متضمن هزینه است، بنابراین بسیاری از محققین ارزیابی را بر معدودی از شاخص‌ها متمرکز کرده‌اند. هدف این تحقیق تعیین حداقل شاخص‌های موثر برای تعیین کیفیت خاک در حوضه آبخیز دریاچه چغاخور با مساحت 12000 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد. برای نیل به این هدف روش ابر مکعب لاتین با استفاده از نقشه‌‌های شیب، کاربری و زمین شناسی مورد استفاده قرار گرفت و 125 نمونه مرکب از سطح خاک‌ها (200 سانتی متر) برداشته شد. پس از تیمارهای اولیه 27 خصوصیت فیزیکی و شیمیایی به روش های مناسب اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد روند تغییر مقادیر کربن آلی، کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ به کوچک، وزن مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، ظرفیت نگه داری آب، گنجایش هوایی، شاخص دکستر و غلظت‌های فسفر، آهن و مس در کاربری‌ها به ترتیب عبارتست از باغات > اراضی کشاورزی > مراتع خوب > کشت دیم > مراتع ضعیف. در تجزیه به مولفه‌های اصلی 8 مولفه با ارزش‌های ویژه بالاتر از 1 انتخاب شدند و بردارهای پر اهمیت در مولفه‌ها بر اساس معیار انتخاب (sc)، انتخاب شدند. آنالیز تشخیص (dicriminant analysis) برای مهم ترین شاخص کیفیت خاک انجام شد. نتایج مشخص کردند مهم ترین مولفه، شماره یک با مشخصه غالب مس می‌باشد. همچنین حداقل مجموعه داده موثر بر کیفیت خاک در منطقه به ترتیب غلظت روی، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ به کوچک، درصد رس، مس، منگنز و فسفر بودند که غالباً به نظام مدیریت خاک وابسته می باشند.