مدل سازی و پهنه بندی انرژی خورشیدی دریافتی در سطح زمین در مناطق خشک و نیمه خشک مرکزی ایران

در دهه های اخیر برآورد انرژی خورشیدی دریافتی در سطح زمین (rs) برپایه ی متغیرهای هواشناختی اهمیت زیادی یافته است. یکی از روش های متداول برای تخمین انرژی خورشیدی رسیده به زمین، استفاده از متغیرهای دمایی در هر مکان است. هدف اصلی در این پژوهش تخمین و پهنه‌بندی میزان انرژی خورشیدی دریافتی در چهار استان یزد، اصفهان، کرمان و خراسان جنوبی است. بدین منظور با استفاده از دماهای پنجگانه در مقیاس زمانی روزانه، ابتدا از یک مدل ریاضی معتبر برای مناطق خشک و نیمه خشک ایران 50 ایستگاه هواشناسی که میزان تابش خورشیدی ثبت نمی‌گردید میزان rs برآورد شد، سپس روش مناسب درون یابی با استفاده از نرم افزار gs+ انتخاب و نقشه های فصلی rs با نرم افزار gisترسیم گردید. نتایج نشان می دهد به طور کلی در منطقه مورد مطالعه به تبعیت از تاثیر عرض جغرافیایی در تغییرات مکانی rs، میانگین انرژی تابشی دریافتی در سطح زمین در همه فصول از شمال به جنوب افزایش یافته و در فصول گرم، مقادیر rs بیشتر از فصول سرد است. منحنی های هم ارزش تابشی در زمستان نسبت به فصول دیگر منطبق با عرض های جغرافیایی از نظم و توازی بیشتری برخوردارند. این وضعیت در قسمت های جنوبی چشمگیر، اما در بخش های شمالی‌ بعلت تاثیر عوامل دیگر جغرافیایی و اقلیمی تغییر می کند. در فصل گرم مقادیر بالای rs علاوه بر بخشهای جنوبی در قسمت هایی از مرکز منطقه هم مشاهده می شود. استان کرمان به طور میانگین با دریافت 25/27 (mj m2. d1)، بیشترین و استان اصفهان با 54/21 (mj m2. d1)، کمترین میزان انرژی تابشی را در طی فصل تابستان دریافت نموده است.