مطالعه پذیرفتاری مغناطیسی خاک‏های یک ردیف پستی و بلندی مطالعه موردی: دشت بشار، استان کهگیلویه

پذیرفتاری مغناطیسی (χ) به میزان گسترده ای جهت ارزیابی تکامل خاکرخ ها استفاده می شود. اندازه‏گیری پذیرفتاری مغناطیسی روشی سریع، غیر تخریبی، ساده و نسبتاً ارزان می‏باشد و در مطالعات مرتبط با پیدایش خاک کاربرد زیادی دارد. از سوی دیگر توالی پستی و بلندی نیز می تواند بیانگر تکامل خاک در واحدهای مرتبط با آن ‏باشد. بنابراین به منظور اطلاع از ارتباط بین پذیرفتاری مغناطیسی خاک با میزان تکامل خاک در یک ردیف پستی و بلندی، 11 خاکرخ در واحدهای مختلف فیزیوگرافی در دشت بشار یاسوج حفر و نمونه‏‏برداری انجام شد. پذیرفتاری مغناطیسی نمونههای خاک در فرکانس‏های 46/0و 6/4 کیلوهرتز اندازهگیری شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که پستی و بلندی، وضعیت زهکشی و کاربری از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تشکیل و تکامل خاک های منطقه بوده اند. در اغلب خاکرخ های مطالعه شده مقدار χ با افزایش عمق کاهش می یابد و در برخی خاکها میزان χ به دلیل انتقال ذرات ریز فرومگنتیک به همراه ذرات رس در افق b حداکثر بوده است. بیشترین مقدار پذیرفتاری (به میزان si*1087/52) به طور عمده در خاکرخ هایی واقع بر سطوح پایدارتر، شرایط زهکشی بهتر و تکامل نسبی بیشتر مشاهده شد. توزیع آهن پدوژنیک (fed) به میزان زیادی در خاک ها با توزیع پذیرفتاری همبستگی نشان داد (r2=0.61). رابطه مثبت و معنی داری بین χ و fed و همچنین با آهن عصاره گیری شده با اسید نیتریک (fen) یا آهن شبه کل مشاهده شد. شرایط اکوییک در خاک های مورد مطالعه موجب کاهش پذیرفتاری، میزان fed و نسبت fed/fen به ترتیب به میزان 43 ، 44 و 65 درصد شده است. این شرایط تفاوت محسوسی بر میزان آهن شبه کل نداشته است.