اثر مقدار کود و زئولیت‌های کلسیمی، پتاسیمی و ترکیبی بر کاهش آبشویی نیترات از خاک

آبشویی نیترات نه تنها باعث اتلاف هزینه‌های بسیار زیادی می‌شود بلکه تشدید آلودگی منابع آب را نیز به دنبال خواهد داشت. بدین منظور راه‌های بسیاری برای جلوگیری از آبشویی نیترات پیشنهاد شده است که به دلیل مشکلاتی مانند هزینه بالا و کارایی کم مورد استقبال واقع نشده‌اند. استفاده از زئولیت‌ها یکی از راه‌هایی است که به دلیل ارزانی و توانایی بالا مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور این تحقیق در سال 1392 با 21 تیمار و در 3 تکرار و مجموعاً 63 گلدان در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمار‌های مورد بررسی در این تحقیق شامل نوع زئولیت (کلسیمی: zca، پتاسیمی: zk و ترکیبی: zs) در سه سطح (m0، m2 و m6 به ترتیب شامل صفر، 2 و 6 درصد وزنی) و سه سطح کود اوره (f0، f2 و f4 به ترتیب شامل صفر، 200 و 400 میلی‌گرم در هر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد که نوع زئولیت، مقدار زئولیت، مقدار کود مصرفی، نوع زئولیت×مقدار زئولیت اثر معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد بر آبشویی نیترات داشتند. همچنین اثر متقابل مقدار زئولیت×مقدار کود نیز در سطح احتمال 5 درصد اثر معنی‌داری بر آبشویی نیترات نشان داد. سایر اثرات متقابل معنی‌دار نشدند. در این آزمایش، زئولیت پتاسیمی اثر بیشتری بر کاهش آبشویی نیترات نشان داد. با اعمال 200 و 400 میلی گرم کود اوره، کمترین میزان آبشویی در تیمار zkm6 مشاهده شد که نسبت به شاهد به ترتیب 47/3 و 61/4 برابر کاهش داشت. با توجه به معنی‌دار نبودن اختلاف تیمارهای zkm6f2 و zkm6f4 نسبت به zcam2f4، به منظور کاهش مصرف زئولیت، پیشنهاد می‌شود که از تیمار zcam2f4 در کشت زعفران استفاده شود.