سینتیک آزاد شدن روی و مس در خاک آهکی تیمار شده با کود‌ دامی و ورمی‌کمپوست

مصرف کودهای آلی مانند ورمی‌کمپوست یکی از راه‌های افزودن عناصر به خاک‌های کشاورزی با ماده‌ آلی کم است. با این وجود، مصرف این کود می‌تواند بر ویژگی‌های آزاد شدن عناصر کم‌نیاز موثر باشد. در این تحقیق سرعت آزاد شدن روی و مس در یک خاک آهکی تیمار شده با سطوح 0، 5/0 و 1 درصد (وزنی وزنی) کود گاوی و ورمی‌کمپوست در قالب طرح کاملاً تصادفی مقایسه شد. نمونه‌های خاک به‌روش عصاره‌گیری متوالی و با استفاده از dtpatea در دمای 1± 25 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 1 تا 504 ساعت عصاره‌گیری شدند. نتایج نشان داد که مقدار روی آزاد شده در خاک‌های تیمار شده با کود گاوی و ورمی‌کمپوست افزایش معنی‌داری ( p<0/05) نسبت به خاک شاهد داشت. درحالی‌که مقدار مس آزاد شده در خاک‌ تیمار شده با کود گاوی نسبت به خاک شاهد بدون تغییر (p>0/05) و در خاک تیمارشده با ورمی‌کمپوست کاهش معنی‌داری (p<0/05) نسبت به خاک شاهد داشت. همچنین، مقدار روی و مس آزاد شده در خاک‌های تیمار شده با ورمی‌کمپوست در مقایسه با خاک‌های تیمار شده با کود گاوی کاهش معنی‌داری (p<0/05) یافت. مقدار روی آزاد شده در خاک‌های تیمار شده با 5/0 و 1 درصد کود گاوی و ورمی‌کمپوست به‌ترتیب 54/2، 98/2، 14/2 و 61/2 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. مقدار مس آزاد شده در خاک‌های تیمار شده با 5/0 و 1 درصد کود گاوی و ورمی‌کمپوست به‌ترتیب 92/2، 72/2، 41/2 و 40/2 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. معادله تابع توانی بهترین مدل توصیف کننده مکانیسم آزاد شدن روی و مس در خاک‌های مورد مطالعه بود. همچنین، سرعت آزاد شدن روی و مس در خاک تیمار شده با ورمی‌کمپوست کمتر از خاک تیمار شده با کود گاوی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که مقدار و سرعت آزاد شدن روی و مس در خاک تیمار شده با ورمی‌کمپوست در مقایسه با خاک‌های تیمار شده با ماده مورد استفاده در تهیه ورمی‌کمپوست (کود گاوی)، کاهش می‌یابد.