تعیین مهم‌ترین ویژگی‌های خاکی موثر بر عملکرد زعفران در منطقة قاینات

زعفران یکی از مهم ترین گیاهان اقتصادی در استان خراسان می باشد. میزان عناصر موجود در خاک و خصوصیات فیزیکی خاک نقش تعیین کننده‌ای در مقدار عملکرد زعفران دارد و کمبود عناصر می تواند عامل محدود کننده ای در رشد و نمو این گیاه باشد. به منظور بررسی روابط بین عملکرد زعفران با برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و تعیین سهم آن دسته از ویژگی ها که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارند، این پژوهش در 30 مزرعه زعفران (30 نمونه خاک) واقع در منطقه قاینات اجرا گردید. در این راستا به منظور تعیین مهم ترین ویژگی های خاک موثر بر عملکرد زعفران از روش تجزیه مولفه های اصلی (pca) برای تحلیل داده ها استفاده شد و تخمین عملکرد عملکرد زعفران نیز با استفاده از رگرسیون گام به گام انجام شد. بر اساس روش pca هفت ویژگی مقدار کلسیم، آهن، روی، درصد شن، درصد کربنات کلسیم معادل، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (mwd) و مقدار منگنز به عنوان مهم ترین ویژگی های خاکی مزارع زعفران از میان 21 ویژگی مورد بررسی در این پژوهش معرفی شدند. برای تخمین عملکرد زعفران در روش تجزیه رگرسیون گام به گام، عملکرد زعفران به عنوان متغیر وابسته و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شدند. نتایج به دست آمده از روش رگرسیون گام به گام نشان داد که ph، مقدار روی، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها، آهن، هدایت الکتریکی، کربن آلی و پتاسیم خاک به عنوان مهم ترین ویژگی های برآورد عملکرد زعفران بوده و 74 درصد از تغییرات آن را توجیه نمودند. به طور کلی غلظت عناصر کم مصرف (آهن و روی) و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در هر دو روش pca و رگرسیون گام به گام، به عنوان ویژگی های مهم و تاثیرگذار بر عملکرد زعفران در مزارع منطقه قاینات، تعیین شدند. بنابراین پیشنهاد می شود پارامترهای فوق همراه با ph و کربنات کلسیم معادل که بر قابلیت دسترسی عناصر غذایی کم مصرف تاثیرگذار هستند و به طور مجزا در هر دو روش لحاظ شده اند، به عنوان مهم ترین ویژگی های خاکی موثر بر عملکرد زعفران مورد توجه قرار گیرند.