بکارگیری روش آماری تحلیل علیت جهت تفسیر شاخص های زیستی خاک

چگونگی ارتباط شاخص های زیستی (معدنی شدن نیتروژن و تنفس میکربی) با برخی مشخصه های فیزیکوشیمیایی خاک، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور 55 نمونه خاک از جنگل آموزشی - پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در شرایط نسبتاً همگن و یکنواخت، انتخاب و روابط موجود بررسی گردید. نتایج همبستگی ساده بین شاخص های زیستی مورد بررسی با مشخصه های مختلف خاک بیانگر آنست که بین این شاخص ها و درصد رس، کربن آلی و نیتروژن کل همبستگی مثبت معنی داری وجود داشته در حالی که سایر مشخصه های مورد مطالعه (جرم مخصوص ظاهری، سیلت، شن و ظرفیت تبادلی کاتیونی) همبستگی معنی داری را ارائه نداده اند. استفاده از روش آماری تحلیل فاکتورها به شیوه تحلیل مولفه های اصلی گویای آن است که رفتار این دو شاخص زیستی در خاک شبیه به هم بوده و بوسیله عوامل مشابهی کنترل می شود. به منظور ریشه یابی ارتباط شاخص های زیستی مذکور با مشخصه های تاٌثیرگذار، تحلیل علیت بکار گرفته شد. مطابق با نتایج، بیشترین تاًثیر مستقیم بر روی مشخصه معدنی شدن نیتروژن به مشخصه نیتروژن (98/0) تعلق داشته در حالی که مشخصه کربن آلی اثر غیر مستقیم بالایی (91/0) را بر مشخصه مذکور داشت. در ارتباط با مشخصه تنفس میکربی نیز کربن آلی خاک بیشترین تاًثیر را داشت (89/0) و مشخصه نیتروژن کل بالاترین اثر غیرمستقیم (81/0) را ارائه داده است. می توان اذعان نمود که در ارتباط با معدنی شدن نیترون خاک، مشخصه نیتروژن و در ارتباط با تنفس میکربی خاک، مشخصه کربن آلی مهمترین مولفه های تاًثیرگذار می باشند.