تعیین نواحی همگن توزیع بارش سالانه در سطح استان گلستان با استفاده از تحلیل خوشه‏ای و روش گشتاورهای خطی

بررسی ویژگی‌های بارندگی و پهنه‏بندی آن نقش عمده‏ای در استفاده بهینه از منابع آب و خاک و مدیریت مخاطرات محیطی دارد. تعیین نواحی همگن بارش به استفاده مناسب‌تر از منابع آب و مدیریت صحیح‌تر مخاطرات محیطی ناشی از بارش کمک می‏نماید. با توجه به اینکه جهت تحلیل پدیده‏های اقلیمی از جمله بارش، می‌بایست تمامی داده‌ها مربوط به یک منطقه همگن باشد، بر این اساس در این مطالعه سعی شده‌است مناطق همگن از نظر بارندگی سالیانه در استان گلستان با استفاده از داده‌های طولانی‌مدت و تعداد متناسب ایستگاه با به‌کارگیری روش‌های جدیدتر تعیین شوند. برای این منظور از داده‌های ماهانه بارش 29 ایستگاه باران‏سنجی و تبخیرسنجی در سطح استان گلستان از سال آبی 62-1361 الی 91-1390 استفاده شد. با انجام آزمون‏های کیفی تعداد 25 ایستگاه جهت تحلیل باقی ماندند. سپس با استفاده از روش خوشه‏بندی سلسله مراتبی وارد و با کمک متغیرهای مختلف تقسیم‏بندی‏های متفاوت بررسی شد. خوشه‏بندی در حالت 2 خوشه دارای متوسط عرض سیلهوت بالاتری به میزان 48/0 بود. بر این اساس منطقه مورد مطالعه به 2 ناحیه تقسیم شد. سپس همگنی این نواحی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجاکه با روش گشتاورهای خطی ضریب چولگی ناحیه‏ای (τ_3^r) از مقدار 23/0 کوچکتر بود، در نتیجه آزمون از آزمون هاسکینگ-والیس جهت بررسی همگنی ناحیه‏ای استفاده شد. برای هر دو ناحیه مقدار آماره آزمون 1 >h1 بوده که تایید بر همگن بودن دو ناحیه می‏باشد. همچنین بالابودن ضریب همبستگی بین ایستگاه‏های یک ناحیه و پائین‌بودن ضریب همبستگی بین ایستگاه‌های دو ناحیه متفاوت، دلیلی دیگر بر تفکیک مناطق هر ناحیه از یکدیگر می‏باشد.