تاثیر کاربرد لجن فاضلاب و کشت گندم (Triticum aestivum L.) بر قابلیت استفاده و شکل‌های شیمیایی روی در تعدادی از خاک‌های آهکی

در خاک‌های تیمارشده با لجن فاضلاب مقدار قابل استفاده عناصر کم‌نیاز از جمله روی از مسایل اصلی است. در این تحقیق به بررسی روی قابل استفاده (با روش‌های dtpa-tea، مهلیچ 1 و مهلیچ 3) و تعیین شکل‌های شیمیایی آن در خاک‌ها قبل و پس از تیمار با لجن فاضلاب (1 درصد وزنی - وزنی) و پس از کشت گندم در شرایط گلخانه‌ای پرداخته شد. نتایج نشان داد که بر اثر کاربرد لجن فاضلاب، میانگین روی عصاره‌گیری شده با استفاده از 3 روش‌عصاره‌گیری به‌صورت معنی‌داری (01/0p < ) افزایش یافت. میانگین روی عصاره‌گیری شده با استفاده از روش‌های مختلف پس از کشت گندم با قبل از کشت، تفاوت معنی‌داری (05/0p < ) نداشت. نتایج مطالعه شکل‌های شیمیایی نشان داد که در اثر تیمار خاک‌ها با لجن فاضلاب، روی تتمه، روی تبادلی، روی پیوندشده با ماده‌آلی، روی پیوندشده با اکسیدهای آهن و منگنز و روی پیوندشده با کربنات‌ها به‌ترتیب 11، 26، 94، 172 و 279 درصد افزایش یافتند. نتایج آزمون مقایسه میانگین نشان داد که میانگین شکل‌های روی (به جز روی پیوندشده با اکسیدهای آهن و منگنز) قبل و بعد از کشت گندم در خاک‌های تیمارشده تفاوت معنی‌داری (05/0p < ) داشتند. روی تبادلی، روی پیوندشده با کربنات‌ها و روی پیوندشده با ماده‌آلی پس از کشت گندم کاهش و روی تتمه افزایش یافت. نتایج بررسی همبستگی نشان داد که روی عصاره‌گیری شده با استفاده از عصاره‌گیرهای شیمیایی قبل از تیمار و پس از تیمار با لجن فاضلاب و پس از کشت گندم با شکل‌های مختلف روی همبستگی معنی‌داری (05/0p < ) داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد که شکل‌های شیمیایی روی بر اثر کاربرد لجن فاضلاب و کاشت گندم تغییر کرد.