تاثیر کمپوست برخی پسماندها و بقایای کشاورزی در دو کشت متوالی اسفناج: 2- پاسخ شناسه‌های فیزیولوژیک، رشد و عناصر مغذی در گیاه

استفاده از کمپوست پسماندهای کشاورزی علاوه بر بهبود حاصلخیزی خاک می تواند از طریق کاهش مصرف کودهای شیمیایی و بازچرخش پسماندها اثر مطلوبی بر کیفیت محصولات و محیط‌زیست داشته باشد. در این پژوهش اثر هشت کمپوست تهیه شده از تفاله انگور (g) (در دو سطح کم (lg) (37 تا 42 درصد) و زیاد (hg) (60 تا 63 درصد)) در ترکیب با یونجه (a)، تفاله چغندر (b) و کاه نخود (ch)، بر رشد، عملکرد، شناسه های فیزیولوژیک و عناصر مغذی گیاه اسفناج در دو کشت متوالی (بهار و پاییز) مطالعه و نتایج آن با دو سطح کود شیمیایی اوره (c150 و c500) مقایسه شد. تیمارهای lg-ch-a و c500 درکشت بهار و تیمارهای lg-a-b، lg-all (متشکل از تمام پسماندها)، و hg-all در کشت پاییز بیشترین تعداد برگ، شاخص سطح برگ و عملکرد را داشتند و اختلاف معنی داری با تیمار شاهد نشان دادند. تیمار hg-ch-a بیشترین مقدار k و zn را در بین تیمارها داشت که همسو با مقدار بالای این عناصر در کمپوست های متناظرشان بود. همبستگی مثبت و معنی داری بین مقدار p، k، mg و zn در اسفناج با مقدار این عناصر در کمپوست، در هر دو فصل کشت وجود داشت. همچنین رابطه ی هم افزایی بین عناصر p با mg؛ p با zn؛ و mg با zn در اسفناج مشاهده شد. در مقابل، رابطه ی هم آوردی بین دو عنصر ca و mg مشاهده شد، زیرا غلظت بالای کلسیم با کاهش نفوذپذیری سلول، جذب منیزیم را مهار می کند. در هر دو فصل کشت، بیشترین و کمترین مقدار کلروفیل و کاروتنوئید به‌ترتیب در تیمارهای c500 و lg-ch-b مشاهده شد. در کشت بهار، بیشترین و کمترین مقدار اگزالیک اسید و نسبت oxalic acid/ca به‌ترتیب در تیمار lg-ch-b و hg-all مشاهده شد. به علاوه، مقدار فعالیت آنتی اکسیدانی در تیمارهای کمپوست به‌طور معنی داری بیشتر از تیمارهای شیمیایی بود. تیمار c500 در فصل بهار به‌طور معنی داری بیشترین مقدار تجمع نیترات را داشت. تیمار lg-all در هر دو فصل بیشترین مقدار تجمع نیترات را در بین تیمارهای کمپوست داشت. برهمکنش بین عناصر مغذی و شناسه های فیزیولوژیک اسفناج مشاهده شد. وابستگی متقابل بین مقدار mg و oxalic acid/ca (کشت بهار)، مقدار k و اگزالیک اسید، و مقدار na و oxalic acid/ca (کشت پاییز) می‌تواند به نقش اگزالات‌ها به‌عنوان یک جزء فعال متابولیک در جذب یون‌های معدنی توسط گیاهان مرتبط باشد. گروه بندی تیمارهای کود توسط تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که تیمارهای شیمیایی و شاهد به وضوح از تیمارهای کمپوست به‌دلیل مقدار زیاد کلروفیل،کاروتنوئید، نیترات، k و zn؛ و مقدار کم اگزالیک اسید، نسبت oxalic acid/ca، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فنل و na جدا شدند. به‌طور کلی، استفاده از تیمارهای c500، lg-ch-a، lg-all و hg-all به‌دلیل تجمع نیترات در اسفناج توصیه نمی شود.

the impact of agricultural waste and residue composts on two consecutive spinach cultivations: 2- response of physiological indicators, growth, and plant nutrient elements

application of agricultural waste composts, in addition to improving soil fertility, has positive effects on the quality of agricultural products and the environment by reducing the use of chemical fertilizers and recycling agricultural waste. spinach (spinacea oleracea l.) is a suitable plant for studying the effects of composts and chemical fertilizers due to some physiological characteristics such as high antioxidant activity and oxalic acid, significant amount of mineral compounds and vitamin c, and nitrate accumulation. despite relatively extensive studies on the effect of different composts on plants, no study has been conducted so far to investigate the effect of grape pomace (gp) composts on plants in iran. therefore, the objectives of the present study were: 1- to investigate the effect of different gp composts on yield, nutrient elements, and some physiological parameters of spinach in comparison with two levels of urea fertilization in a pot experiment in two consecutive growing seasons, and 2- to investigate the relationship between nutrient elements and physiological indicators of spinach based on principal component analysis.