اثر کم‌ آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی و کارایی مصرف آب انگور ترکمن 4

با توجه به بحران کم آبی چند سال اخیر در کشور، اعمال روش هایی نظیر کم‌آبیاری برای مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی امری ضروری می نماید. به‌ منظور بررسی اثر سطوح مختلف کم‌آبیاری بر صفات کمی، کیفی و کارایی مصرف آب تاک، این تحقیق در تابستان 1402 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بر روی تاک های 8 ساله رقم ترکمن 4 در یک تاکستان داربستی واقع در شهرستان ملایر اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری کامل (شاهد)، 25 درصد کم‌آبیاری و50 درصد کم‌آبیاری بود. نیاز آبی هر تاک در شرایط بدون تنش آبی، توسط تشت تبخیر کلاس a براساس تبخیر و تعرق مبنا (eto) و ضریب گیاهی (kc) در طول فصل محاسبه شده و میزان آب هر تیمار با توجه به دور و سطوح آبیاری در تیمارها تعیین و به‌صورت حجمی اعمال گردید. میزان مصرف آب در تیمارهای شاهد، 25 درصد کم‌آبیاری و 50 درصد کم‌آبیاری به‌ترتیب، 5140، 3855 و 2570 متر مکعب در هکتار بود. نتایج نشان داد که سطوح آبیاری در سطح احتمال 1 درصد تاثیر معنی‌داری بر صفات قطر حبه، وزن خوشه، درصد قند، رشد رویشی و کارایی مصرف آب داشت. همچنین، تاثیر سطوح آبیاری بر طول حبه، طول خوشه، عرض خوشه، وزن حبه، شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب، پتانسیل آب نیمروز برگ، عملکرد تاک و شاخص عملکرد در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. بیشترین و کمترین میزان عملکرد به‌ترتیب، از آبیاری کامل و 50 درصد کم‌آبیاری حاصل شد، اما اثر 25 درصد کم‌آبیاری بر کاهش عملکرد معنی‌دار نبود. هرچند تیمارهای 25 و 50 درصد کم‌آبیاری به‌ترتیب، موجب کاهش 5.8 و 27.5 درصدی عملکرد تاک گردید، اما کارایی مصرف آب با این تیمارها به‌ترتیب، 34 و 44.5 درصد در مقایسه با شاهد افزایش یافت. برای افزایش کارایی مصرف آب انگور ترکمن 4 در شرایط اقلیمی ملایر، اعمال 25 درصد کم‌آبیاری قابل توصیه است، اما تیمار 50 درصد کم‌آبیاری به کاهش کیفیت محصول منجر می شود.

effect of deficit irrigation on yield, fruit quality and water use efficiency of grapes cv. turkmen-4

water is a critical factor for the growth and fruiting of the grapevines. considering the water scarcity crisis in iran and most parts of the world in recent years, it is necessary to apply methods such as deficit irrigation for the optimal management of water use in agriculture. it has been determined that by deliberately reducing water consumption in vineyards, it is possible to preserve the existing water resources and improve the water use efficiency. materials and methodsa research was carried out in summer 2023 in a randomized complete block design with three replications on 8-year-old vines of the turkmen-4 variety, to investigate the effect of deficit irrigation levels on the quantitative and qualitative traits and water use efficiency of grapevines. the vines were planted with 2 x 4 meter intervals, were trained as a vertical trellis on a bilateral cordon system, and the vineyard was irrigated by drip irrigation. the experimental treatments included full irrigation (providing 100% of vine water requirement; as control), 25% deficit irrigation (providing 75% of vine water requirement) and 50% deficit irrigation (providing 50% of vine water requirement). irrigation of the vineyard started from may 22 and continued until november 6 at 7-day intervals, according to the conventional procedure. the water requirement of each vine in non-stressed condition was calculated by a class a evaporation pan based on reference crop evapotranspiration (eto) and crop coefficient (kc) throughout the season. then, the amount of water for each treatment was determined according to the irrigation levels in the treatments and applied in volume form. results and discussionthe amounts of water consumption of control, 25% and 50% deficit irrigation treatments were 5140, 3855 and 2570 m3 per hectare, respectively. the results showed that irrigation levels had a significant effect on the berries length, berries diameter, cluster length, cluster width, berries weight, cluster weight, sugar percentage, chlorophyll index, relative water content, midday leaf water potential, vegetative growth, vine yield, yield index and water use efficiency. the 25% and 50% deficit irrigation treatments caused a decrease of 7.2% and 14.2% of the berry length compared to full irrigation, respectively. also, these treatments caused a reduction of 8.3% and 13.9% of the berry diameter, respectively. while the 25% deficit irrigation treatment had no significant effect on the berries sugar content (°brix), the 50% deficit irrigation treatment caused a significant decrease (5%) in sugar content compared to the control. both relative water content and midday water potential of the leaves decreased significantly with the reduction of irrigation levels. reducing the level of irrigation led to a significant decrease in the spad index and vine vegetative growth. increasing the intensity of deficit irrigation had a significant negative effect on yield components including berry weight, cluster weight, vine yield and yield index.