اثر توده‌های جنگل ‌کاری شده با سنین مختلف و پوشش مرتعی بر ویژگی ‌های لایه آلی و سطحی خاک

پوشش های گیاهی با گونه ها و سنین متفاوت از طریق ایجاد شرایط محیطی متنوع و تولید مواد آلی مختلف اثرات قابل ملاحظه ای بر ویژگی های لایه سطحی خاک دارند. ‌از این رو پژوهش حاضر به بررسی اثر توده های جنگل‌کاری صنوبر 20 ساله، پلت 20 ساله، صنوبر 10 ساله، پلت 10 ساله و پوشش مرتعی در قطعه 3، سری دلاک خیل از جنگل های حوزه چوب و کاغذ مازندران بر ویژگی های لایه آلی و سطحی خاک پرداخته است. بدین منظور در هر یک از رویشگاه های مورد مطالعه سه قطعه یک هکتاری انتخاب شدند و در هر یک از قطعات یک هکتاری، تعداد 5 نمونه لاشبرگ و 5 نمونه خاک (15 نمونه لاشبرگ و 15 نمونه خاک از هر رویشگاه) جهت تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج حاکی از بهبود اکثر ویژگی های لایه آلی و سطحی خاک در توده های جنگل‌کاری شده به ویژه جنگل کاری های 20 ساله در مقایسه با پوشش مرتعی بود. براساس نتایج مربوط به تجزیه مولفه های اصلی، مقادیر بالاتر محتوای نیتروژن، فسفر، کلسیم، منیزیم و پتاسیم لایه آلی منجر به بهبود مشخصه های حاصلخیزی خاک، فعالیت های میکروبی، فعالیت آنزیمی، جمعیت کرم های خاکی، تعداد نماتدهای خاکزی و زی‌توده ریزریشه، به‌ترتیب تحت جنگل‌کاری های صنوبر و پلت 20 ساله شده است در حالی‌که جنگل‌کاری های 10 ساله به‌ویژه با گونه پلت و پوشش مرتعی با تولید مواد آلی با محتوای بالای کربن و نسبت کربن به نیتروژن منجر به کاهش تجزیه مواد آلی (ضخامت بیشتر لایه آلی) و در نتیجه کاهش مشخصه های مذکور لایه سطحی خاک شدند. با توجه به یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که جنگل‌کاری با گونه صنوبر به‌ویژه پس از گذشت 20 سال در مقایسه با پلت توانایی بالاتری در بهبود وضعیت خاک دارد که این موضوع می تواند در جنگل‌کاری های آینده مورد توجه مدیران قرار بگیرد. همچنین حضور پوشش های درختی (صنوبر و پلت) با گذشت زمان نسبت به پوشش مرتعی در بهبود وضعیت حاصلخیزی و شرایط مناسب ادافولوژیک خاک از الویت بالاتری برخوردارند.

the effect of plantation stands with different ages and rangeland cover on the properties of organic and surface soil layer

soil, as habitat substrate, helps to regulate important ecosystem processes, including nutrient absorption,organic matter decomposition. water availability and the well-being of humanity are directly linked to soilfunctions. on the other hand, vegetation with different species and ages have significant effects on the status ofthe surface soil layer through the creation of diverse environmental conditions and the production of differentorganic substances. however, few studies have been conducted in relation to the effect of the age of afforestationand the type of vegetation on the soil status. considering that a practical, complete and effective assessment of soilcondition should be the result of simultaneous measurement of physical, chemical and biological indicators,hereupon, the present study aimed to investigate the effect of 20-year old poplar stand, 20-year old maple stand,10-year old poplar stand, 10-year old maple stand and rangeland cover, in plot 3 of delak-khil series of wood andpaper forests in mazandaran province, on the organic layer properties and physical, chemical and biological(including microbial activities, enzyme activity, earthworm population and biomass, the number of soil nematodes and root biomass) properties of the surface soil layer.