بررسی ظرفیت تثبیت پتاسیم در تعدادی از خاک‌های زیر‌کشت نیشکر خوزستان

این پژوهش به‌منظور بررسی اثر غلظت پتاسیم اعمال شده و سابقه کشت بر میزان تثبیت پتاسیم در خاک‌های زیر‌کشت نیشکر خوزستان در شرایط اینکوبیشن ( رطوبت fc و دمای ?c30)، اجرا گردید. بدین منظور تعداد 70 نمونه مرکب خاک در قالب 35 جفت از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی‌متری از خاک‌های زیر‌کشت نیشکر مزارع سه کشت و صنعت هفت تپه (با حداکثر 41 سال سابقه کشت)، کارون (با حداکثر 26 سال سابقه کشت) و طرح توسعه نیشکر (با حداکثر 8 سال سابقه کشت) نمونه‌برداری شد. به‌منظور بررسی اثرات تیمار پتاسیم و سابقه کشت گیاه نیشکر بر میزان تثبیت پتاسیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با چهار سطح پتاسیم اعمال شده (صفر، 150، 300 و 600 میلی‌گرم در کیلو‌گرم خاک) و سابقه کشت در چهار سطح (کمتر از 10 ، 20-10، 30-20 و بیش از30 سال) در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که میزان تثبیت پتاسیم در خاک‌های مورد مطالعه از 1-mg kg 74/17 تا 1-mg kg 15/129 متغیر بود. با افزایش غلظت پتاسیم اعمال شده (در دامنه غلظت‌های مطالعه شده) هم مقدار و هم درصد تثبیت پتاسیم افزایش یافت (p < 0.01). حدود 70 درصد از پتاسیم اضافه شده حتی پس از شش ماه اینکوبیشن، به‌صورت قابل جذب برای گیاه باقی‌ماند. تا قبل از 30 سال سابقه کشت، اختلاف معنی‌داری بین سوابق مختلف و میزان تثبیت پتاسیم و نیز افزایش در پتاسیم قابل جذب وجود نداشت، اما در زمان‌های طولانی‌تر با افزایش سابقه کشت میزان تثبیت نیز افزایش یافت (p < 0.01). نتایج نشان داد که در 8/82 درصد از خاک‌های سطحی (عمق 30-0 سانتی‌متری) و 8/85 درصد از خاک‌های زیرسطحی (عمق 60-30 سانتی‌متری) میزان پتاسیم قابل جذب کمتر از 120 میلی‌گرم در کیلو‌گرم خاک می‌باشد. همبستگی منفی و معنی‌داری بین میزان تثبیت پتاسیم و درصد رس، رطوبت اشباع، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد ماده آلی و پتاسیم قابل دسترس به‌دست آمد.