مقایسه کارایی سامانه‌های رده‌بندی آمریکایی (st)و جهانی (wrb) در گروه‌بندی خاک‌های گچی- آهکی غرب استان کهگیلویه و بویراحمد

طبقه بندی خاک، فرایند گروه بندی واحدهای خاک به کلاس‌های کم و بیش یکنواخت، با در نظر گرفتن اهدافی مشخص می باشد. یکی از دلایل اصلی ایجاد سامانه های طبقه بندی خاک، شناسایی تفاوت ویژگی های مهم خاک ها برای اهداف مدیریتی است. از میان سامانه های رده بندی در دنیا و ایران، دو سامانه رده بندی آمریکایی (st) و جهانی (wrb) بیشترین کاربرد را دارند. این مطالعه به‌منظور مقایسه کارایی سامانه های رده بندی آمریکایی و جهانی در گروه بندی و بیان ویژگی های خاک‌های گچی- آهکی غرب استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. دوازه خاک‌رخ شاهد در بخش های مختلف منطقه مطالعاتی، حفر، تشریح و نمونه برداری گردیدند و ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی آنها در آزمایشگاه تعیین شدند. تمامی خاک‌رخ ها بر اساس دو سامانه مذکور رده بندی شدند. خاک‌ها بر اساس رده بندی آمریکایی، در چهار رده انتی سولز، اینسپتی سولز، آلفی سولز و مالی سولز و بر اساس طبقه بندی جهانی در هفت گروه مرجع رگوسولز، فلاوی سولز، لووی سولز، کمبی سولز، کاستانوزمز، جیپسی سولز و گلی سولز قرار گرفتند. با توجه به مطالعه انجام‌شده، سه زیرگروه gypsic haplustalfs، gypsiustepts fluventic و cambic haplustolls برای افزوده شدن به سامانه آمریکایی (st) پیشنهاد می شوند. همچنین افزودن مشخصه ای به سامانه آمریکایی برای بیان ویژگی انقطاع سنگی همچون wrb پیشنهاد می شود. در ارتباط با سامانه جهانی، افزودن صفت cutanic به جیپسی سول های دارای پوسته رسی، صفت hypercalcic به گروه های کاستانوزمز و لووی سولز دارای افق کلسیک با بیش از 50 درصد کربنات و افزودن صفت aridic به‌منظور بیان بهتر ویژگی خاک‌های با رژیم های اریدیک-یوستیک پیشنهاد می گردند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سامانه طبقه بندی جهانی (wrb) در بیان شرایط و ویژگی های خاک‌های مورد مطالعه از کارایی بیشتری برخوردار بوده است. توصیه‌ می‌شود در سایر مناطق با شرایط متفاوت، طبقه‌بندی خاک‌ها توسط‌ هر دو سامانه‌ رده بندی انجام شود تا نقاط ضعف‌ و قوت آنها برای خاک‌های مناطق‌ مختلف‌ تعیین گردد.

comparing soil taxonomy and wrb efficiency for the classification of gypsiferous-calcareous soils in the west of kohgiluye-boyerahmad province

 soil classification is the systematic categorization of soils based on distinguishing soil characteristics, aiding in the comprehension of soil properties through soil surveys, and establishing suitable strategies for effective soil utilization and management. one of the main reasons for creating soil classification systems is to identify the differences in important soil characteristics for management purposes. globally, soil taxonomy (st) and the world reference base for soil resources (wrb) are widely used for soil classification. however, these two classification systems have varying criteria which can pose difficulties when exchanging classification results. after years of intensive worldwide testing and data collection, new versions of the st and wrb systems have been released. in its current state, st has a strong hierarchy with six categorical levels: order, suborder, great group, subgroup, family, and series (soil survey staff, 2022), while the wrb has a flat hierarchy with only two categorical levels: reference soil groups and soil units (iuss working group wrb, 2022). several scientists have endeavored to evaluate the merits and demerits of these soil classification systems and offer recommendations for their enhancement. the arid and semi-arid regions located in the western and southwestern parts of kohgiluyeh and boyerahmad province, distinguished by their considerable diversity in parent materials, topography, climate, and land use, present an excellent opportunity for scrutinizing and contrasting the effectiveness of soil classification systems. remarkably, no prior research has delved into this subject in this specific geographical area. consequently, this research aims to compare the effectiveness of the st and wrb systems in characterizing soil attributes. furthermore, it seeks to analyze the alterations that these two systems have undergone during an eight-year period, spanning from 2014 to 2022.