تاثیر اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی‌کمپوست بر سینتیک رهاسازی فسفر در خاک آهکی

فسفر یکی از مهمترین عناصر ضروری برای رشد گیاهان و تولید محصولات کشاورزی است. درخاک‌‌های آهکی به علت ph بالا، درصد زیاد کربنات کلسیم، کمبود مواد آلی و رطوبت؛ کمبود فسفر به صورت یک عارضه عمومی دیده می‌‌شود. قابلیت جذب فسفر تابع واکنش‌‌های مختلف خاک است. سرعت و مقدار آزادسازی فسفر قابل استفاده تابع واکنش‌‌های خاک و زمان انجام این واکنش‌‌ها می‌‌باشد. اطلاعات درباره سرعت آزادشدن فسفر در خاک آهکی محدود می‌‌باشد. مطالعه سینتیک رهاسازی فسفر از خاک شاخص خوبی برای بررسی وضعیت جذب فسفر توسط گیاه می‌‌باشد. هدف از این تحقیق مطالعه سینتیک رهاسازی فسفر و به دست آوردن بهترین معادله برای توجیه رهاسازی فسفر از یک خاک آهکی تحت تاثیر اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی‌کمپوست بود. در این مطالعه به منظور بررسی توان خاک فسفات و ورمی‌کمپوست اسیدی شده در رهاسازی فسفر آزمایشی با 2 تکرار و 5 تیمار شامل: 1- شاهد، 2- خاک فسفات، 3- خاک فسفات اسیدی شده، 4- ورمی کمپوست و 5- ورمی کمپوست اسیدی شده انجام شد و پس از دو هفته انکوباسیون در دمای ℃2±20 میزان فسفر رهاشده نمونه‌‌ها با دستگاه اسپکتروفتومتر در زمان‌‌های 0.25 تا 256 ساعت اندازه‌‌گیری شد. شش مدل سینتیکی برای توصیف رهاسازی فسفر مورد استفاده قرار گرفت. معادله الوویچ ساده شده با میانگین ضرایب تبیین (r2) 0.79 و با میانگین خطای معیار (se) 0.4 در تمام تیمار‌‌ها رهاسازی فسفر از خاک را به خوبی توصیف کرد. نتایج نشان داد که در ابتدا رهاسازی فسفر سریع و با گذشت زمان کاهش یافت. اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی کمپوست منجر به تسریع و افزایش رهاسازی فسفر گردید. نتایج همچنین نشان داد که با اسیدی کردن ورمی‌کمپوست، به دلیل کاهش ph می‌‌تواند موجب کاهش تثبیت فسفر در تیمارهای حاوی مواد آلی نسبت به کود شیمیایی شود و فسفر سریع‌‌تر از این منبع آلی رها گردد.

the effect of rock phosphate acidification and vermicompost on phosphorus release kinetics in a calcareous soil

introductionphosphorus (p) is one of the most important elements necessary for plant growth and production of agricultural products. in calcareous soils, phosphorus deficiency is a general issue due to high ph, high soil calcium carbonate content, lack of organic matter and moisture. phosphorus absorption capacity depends on different soil reactions such as: adsorption, sedimentation, stabilization and release. the speed and amount of plant available p depends on the soil reactions. studying the kinetics of p release from soil is a good indicator to check the status of p uptake by plant. the kinetics of p release in soils is a subject of importance in soil and environmental sciences. the aim of this research was to investigate the kinetics of p release and derive the most suitable equation to describe the release of p from a calcareous soil when subjected to the acidification of rock phosphate and the addition of vermicompost. materials and methodsin order to investigate the ability of acidified rock phosphate and vermicompost in p release, an experiment was conducted with 2 replications on a light-textured soil with low oc and olsen-p (1.2 mg/kg). one hundred grams air dried calcareous soil was transferred into special containers and 5 treatments including: 1- control (soil), 2- rock phosphate, 3- acidified rock phosphate (20 cc nitric acid 0.1 n and 5 g rock phosphate), 4- vermicompost, and 5- acidified vermicompost (20 cc nitric acid 0.1 n and 5 g vermicompost) were applied. the treatments incubated two weeks in 20±2℃ temperature. the kinetics of p release was studied by adding 20 ml of 0.5n nahco3 to, one gram of air dried treatments. extraction times were considered to be 0.25 h to 256 h (in 11 times) based on the time of adding the nahco3 extractant until filtering. after adding the extractant, the samples were shaken and centrifuged. after filtering, the concentration of released p in samples were determined by spectrophotometer (model: ce 292 series2, ultraviolet). for higher accuracy in the measurements, acid-washed containers were adjusted based on the amount of soil moisture which was dried in the oven (105℃). finally, the p release data were fitted to different kinetic equations. the effect of different fertilizer treatments on p release in specified times and then kinetics parameters were investigated and compared with the control.