تاثیر پساب شهری بر ویژگی‌های شیمیایی، غلظت عناصر پرمصرف و فلزات سنگینِ خاک و عملکرد ذرت سینگل کراس 704

به‌منظور بررسی اثرگذاری پساب شهری بر غلظت عناصر پرمصرف و فلزات سنگینِ خاک و برخی ویژگی‌های ذرت، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل با تیمارهای آزمایشی شامل؛ عامل منبع آب آبیاری (پساب (w1) و آب چاه (w2))، و عامل روش آبیاری (زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ (s1) و قطره‌ای نوار تیپ (s2))، در طول فصل رشد 99-1398، در لایسیمتر مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. بر پایه یافته‌ها، تاثیر نوع منبع آبیاری بر قابلیت هدایت الکتریکی خاک، غلظت عناصر پرمصرف خاک و انباشت فلزات سنگین در خاک تفاوت معنی‌دار داشت (p ≤ 0.01). به‌طوری‌که بیشترین میزان قابلیت هدایت الکتریکی خاک با مقدار 1.8 دسی‌زیمنس بر متر، در شرایط استفاده از پساب مشاهده شد. بالاترین میزان نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم به‌ترتیب با مقادیر 0.086، 24.2 و 226.2 میلی‌گرم بر کیلوگرم مربوط به منبع آب پساب بود. نتایج نشان داد که میزان انباشت فلزات سرب (0.07) و کادمیوم (0.014) خاک، در آبیاری با پساب نسبت به منبع آب چاه به ترتیب با 0.05 و 0.01 میلی‌گرم در کیلوگرم، افزایش یافت. همچنین تاثیر روش آبیاری و اثر متقابل منبع و روش آبیاری بر ویژگی‌های شیمیایی، غلظت عناصر پرمصرفِ خاک و انباشت فلزات سنگین در خاک معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و بهره‌وری زیست‌توده در آبیاری با منبع پساب به‌ترتیب به میزان 918.66 کیلوگرم در هکتار و 1.45 کیلوگرم در مترمکعب مشاهده شد. بهره‌گیری از آبیاری زیرسطحی افزایش 67 درصدی عملکرد دانه و 28 درصدی بهره‌وری زیست‌توده در مقایسه با روش قطره‌ای نوار تیپ، را در پی داشت. بر پایه یافته‌ها، استفاده از پساب در مقایسه با آب چاه، باعث جذب میزان بیش‌تری از مقادیر سرب و کادمیوم در بخش‌های دانه، برگ و ساقه گیاه ذرت شد در حالیکه غلظت فلزات سنگین زه‌آب حاصل از آبیاری تفاوت معنی‌داری نداشتند. به­طور کلی، استفاده بهینه از پساب برای آبیاری، با بهبود شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش عملکرد گیاه را به همراه دارد.

evaluation of wastewater effects on soil chemical characteristics, microelements concentration, heavy metals accumulation and mize yield (single cross 704)

introductionincreased agricultural activities, the occurrence of successive droughts, and limited freshwater resources, along with increasing population, have made a priority for the importance of protecting water resources in programs of developed and developing countries. due to the climatic conditions in iran, which has a wide range of arid and semi-arid characteristics, facing the challenge of water resources crisis, is inevitable. therefore, the use of wastewater is very important.materials and methodsthis research was conducted in the research farm of sari university of agricultural sciences and natural resources (sanru), which has a silty clay soil texture. the latitude and longitude of the region are 36º 40ʹ n and 53º 04ʹ e, respectively. its height above sea level is 21 meters. according to demarten classification, sari city has a temperate humid climate. the long-term average temperature of sari is 11.18 °c and the total long-term rainfall is 780 mm. in order to evaluate the wastewater effects on soil chemical characteristics, microelements concentrations, heavy metals accumulation and maize yield (single cross 704), an experiment was carried out as factorial based on a completely randomized design with treatments included; water source factor (wastewater (a1), well water (a2)), irrigation (subsurface method (i1) and (drip method (i2)) with three replication in 2018-2019 under lycimetric conditions, at the sari agriculture and natural resources university (sanru), iran.results and discussionaccording to this study results, the effect of type of irrigation source on soil electrical conductivity, soil microelements and heavy metals accumulation of the soil was significantly different (p ≤ 0.01). the highest soil electrical conductivity with a value of 1.8 ds.m-1 was observed in the conditions of using treated wastewater. the highest amount of total nitrogen, phosphorus and potassium were related to the source of treated wastewater with values of 0.086, 24.2 and 222.2 mg.kg-1, respectively. the results showed that the accumulation of soil pb (0.07) and cd (0.014 mg.kg-1) in irrigation with treated wastewater increased compare to the well water source by 0.05 and 0.010 mg.kg-1, respectively. also, the effect of irrigation method and the interaction effect of source and method irrigation on soil chemical characteristics, microelements concentration and heavy metals accumulation were not significant.