|
|
شبیهسازی توسعه سیستمهای مدرن آبیاری بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی خراسان رضوی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
زارع شجاعت ,محمدی حمید ,صبوحی محمود
|
منبع
|
اقتصاد و توسعه كشاورزي - 1396 - دوره : 31 - شماره : 2 - صفحه:179 -195
|
|
|
چکیده
|
استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی از دغدغه های نیم قرن اخیر بوده است.در این مطالعه تاثیر گسترش سیستم های نوین آبیاری و سرمایهگذاری در تجهیزات آب اندوز در مرحله انتقال و مصرف آب در بخش کشاورزی بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی استان خراسان رضوی، با استفاده از معادله تعادل آبهای زیرزمینی و شبیهسازی جزء برداشت و تغذیه منابع آب زیرزمینی توسط بخش کشاورزی، مورد مورد تحلیل جزئی قرار گرفت. برای این منظور، در شرایط تعادل، تاثیر سناریوهای مختلف بر روی کسری مخزن، میزان برداشت آب از چاههای کشاورزی و مصرف انرژی و آثار اقتصادی آن برای کشاورزان و بودجه دولت بررسی شد. اطلاعات مربوط به منابع آبی، الگوی کشت و هزینههای تولید 5 شهرستان در سال 1392 با استفاده از پرسشنامه و اطلاعات اسنادی جمع آوری گردید. سناریوهای مورد مطالعه شامل: 1 افزایش راندمان انتقال از طریق تفییر کانالهای خاکی به لوله به 95 درصد، 2 افزایش سطح زیر کشت آبیاری تحت فشار در مناطق مستعد، 3انجام دو سناریوی اول و دوم با هم، 4انجام سناریو سوم و افزایش راندمان مصرف در سیستم های آبیاری مدرن به 75 درصد، 5انجام سناریو سوم و افزایش راندمان مصرف در سیستم های آبیاری مدرن به 85 درصد، 6 اجرای سناریو اول و افزایش سطح زیر کشت سیستمهای آبیاری تحت فشار تا دو برابر پیش بینی اولیه بود. همچنین تاثیر تاثیر کاهش یارانه انرژی الکتریکی و افزایش عملکرد نیز هر یک در قالب چهار سناریو بررسی شد. نتایج مطالعه نشان داد که تحت شرایط عدم تغییر کل سطح زیرکشت، میزان تاثیر سرمایهگذاری در تجهیزات انتقال آب تاثیر بسیار بیشتری بر کنترل کسری مخزن و کاهش مصرف انرژی دارد. از طرف دیگر، تنها با گسترش سیستم های نوین آبیاری در سطح مزارع و باغها، تعادل سازی در منابع آب زیرزمینی محقق نخواهد شد بلکه افزایش راندمان بکارگیری سیستمها از طریق بهبود مدیریت استفاده از آنها و کنترل سطح زیرکشت نیز باید تحقق یابد. در این رابطه در برخی مناطق کاهش سطح زیر کشت اجتناب ناپذیر است. بررسی اقتصادی سناریوهای مورد مطالعه نشان داد که نصب کنتور حجمی و لوله گذاری کانالهای انتقال و توزیع آب باید در اولویت قرار گیرد. همچنین اجرای سیستمهای آبیاری تحت فشار در مزارع و باغ ها باید همراه با نظارت و آموزش کافی باشد تا امکان افزایش راندمان مصرف و همچنین افزایش تولید فراهم شود و الا جایگزینی روشهای نوین آبیاری به جای سنتی، به تنهایی تاثیر کمی بر کاهش مصرف آب خواهد گذاشت. گسترش سیستمهای نوین آبیاری با مدیریت فعلی مزارع زارعین توجیه اقتصادی ندارد و با در نظر گرفتن یارانه انرژی زیان آور نیز می باشد.
|
کلیدواژه
|
راندمان آبیاری، ارزیابی اقتصادی، خراسان رضوی، اولویتهای سرمایهگذاری، تعادل بخشی آب زیرزمینی
|
آدرس
|
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی, بخش تحقیقات اقتصادی, ایران, دانشگاه زابل, گروه اقتصاد کشاورزی, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, گروه اقتصاد کشاورزی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Simulation of Developing Modern Irrigation Systems on Groundwater Resources Balance of Khorasan Razavi
|
|
|
Authors
|
Mohammadi H. ,Sabouhi M. ,Zare Sh.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|