الگوی بهینه‌ی کشت مبتنی بر معیارهای چندگانه‌ی اقتصادی، منطقه‌ای و پایداری کشاورزی در شهرستان ساری؛ کاربرد الگوی تلفیقی ahp و برنامه‌ریزی خطی

تدوین الگوی مناسب کشت محصولات به عنوان یکی از مهم‌ترین رسالت‌های برنامه‌ریزان، مستلزم تصمیم‌سازی دقیق و واقع‌بینانه بر اساس اهداف و معیارهای مختلف در راستای تامین منافع کل مجموعه‌ی ذی نفع کشاورزی در بلندمدت است. مطالعه‌ی حاضر با هدف بازنگری در الگوی رایج بهره‌برداران شهرستان ساری و تدوین الگوی کشتی که معیارهای چندگانه‌ی منطقه‌ای و پایداری کشاورزی را در کنار ملاحظات اقتصادی مداخله داده، الگوی تلفیقی ahp و مدل برنامه‌ریزی خطی را به کار بست. بدین منظور، پس از طراحی مدل سه سطحی ahp، بردار وزن نهایی خروجی مدل ahp برای محصولات مختلف به عنوان ورودی ضرایب تابع هدف در الگوی برنامه‌ریزی خطی وارد شده و مدل مورد نظر در فضای محدودیت‌های حاکم حل گردید. نتایج حاصل از الگوی بهینه‌ی کشت در مدل تلفیقی، ضمن توصیه‌ی تغییراتی در شیوه‌ی توزیع سطح زیرکشت بین محصولات، میزان سود را نیز به میزان 63/3 درصد نسبت به الگوی رایج منطقه افزایش داد. مقایسه‌ی نتایج الگوی تلفیقی با سناریویی که تنها هدف بیشینه‌سازی منافع اقتصادی را دنبال می‌کند، نشان داد که چشم‌پوشی از مقدار مشخصی سود (به میزانی کم‌تر از 8 درصد) در الگوی بهینه، امکان توجه و دخالت دادن معیارهای مهم دیگری را از جمله سازگاری محصول با شرایط اقلیمی منطقه‌ای، میزان مصرف آب، تاثیرات زیست‌محیطی کشت محصول، اشتغال‌زایی، مهارت و تخصص مورد نیاز برای عمل‌آوری محصول و میزان ریسک کشت محصول که در وضعیت فعلی کشاورزی بسیار حیاتی بوده و دارای اثرات قابل توجه در بلندمدت است، فراهم می‌آورد. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود الگوی بهینه‌ی کشت مورد نظر در سطح منطقه یا دست‌کم به‌صورت پایلوت در بخش‌هایی از شهرستان اجرا شود.