ارزیابی پایداری سیستمهای کشاورزی با استفاده از رهیافت برنامهریزی توافقی: منطقه کوهدشت لرستان

یکی از جنبه های مهم توسعه ی پایدار، کشاورزی پایدار بوده که نه تنها نیازهای آتی مربوط به افزایش تولید، بلکه کیفیت محیط زیست، آب و خاک را نیز حفظ می کند. از این رو، در این مطالعه پایداری زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی سیستم های کشاورزی در منطقه کوهدشت با استفاده از مدل برنامه ریزی توافقی مورد ارزیابی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از 252 کشاورز نمونه در سال زراعی 1395-96 جمع آوری شد. نتایج نشان داد کته بر اساس دیدگاه زیست محیطی و در مقادیر حداقل و حداکثر وزن انحرافات (1=π و π=100)، به ترتیب سیستم های گندم با عملکرد بالای 4 تن و چغندر قند با عملکرد بالای 60 تن در هکتار، بالاترین سطح پایداری را در منطقه دارا می باشند. اما سیستم کشاورزی چغندرقند با عملکرد زیر 60 تن در هکتار، براساس تمامی مقادیر π ، ناپایدارترین سیستم منطقه است. همچنین استفاده بیش از حد از آب زیرزمینی جهت آبیاری کشاورزی و مصرف بی رویه کودها و سموم شیمیایی موجب ناپایداری بیشتر کشاورزی در برخی از مناطق شده است. همچنین نتایج نشان داد که در π=1، دهستان کوهنانی و طرهان شرقی به ترتیب پایدارترین و ناپایدارین مناطق هستند. عدم پایداری سیستمهای کشاورزی دهستان طرهان شرقی، ناشی از عملکرد اقتصادی ضعیف در برخی مناطق روستایی دهستان است. با این حال، در سطح بالای حساسیت نسبت به انحراف از سطح ایده آل، دهستان بلوران و طرهان غربی، ناپایدارترین دهستانها و کوهدشت شمالی و جنوبی، گل گل، درب گنبد و زیر تنگ، پایدارترین دهستان های منطقه هستند. بنابراین از نتایج این مطالعه، استنباط می شود که در زمینه پایداری کشاورزی تفاوت های منطقه ای در کوهدشت وجود دارد، در نتیجه توصیه می شود که سیاست های کشاورزی منطقه ای موثر بر اساس تحقیقات محلی تدوین شوند.