شکل‌گیری نقاط بحرانی در کلان‌شهرها و پیامدهای ناشی از آن

زمینه و هدف: بررسی نقاط بحرانی در کلان‌شهرها نشان‌دهنده پیامدهای ناخوشایندی از شکل‌گیری این نقاط، مناطق یا کانون‌های آسیب‌زا است. این پژوهش با هدف شناسایی، دسته‌بندی و رتبه‌بندی این پیامدها انجام شده است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر بر حسب هدف کاربردی توسعه‎ای و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات توصیفی – پیمایشی ‏‏محسوب می‌شود که با ‏نگاهی به افق ده‌سال آینده در کلان‌شهر تهران با رویکرد کمی انجام شده است. پرسشنامه محقق‌ساخته ‏حاوی 31 گویه، بین خبرگان توزیع و 44 پرسشنامه قابل تجزیه و تحلیل جمع‌آوری ‏شد. ‏اطلاعات جمع‌آوری شده پس از اعتبارسنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و پیامدهایی که با آزمون t تک‌نمونه‌ای در سطح اطمینان 95 درصد تایید شده بود، با استفاده از آزمون فریدمن، رتبه‌بندی گردید. یافته‌ها: 31 پیامد احصاء شده در 4 بُعد فرهنگی اجتماعی، کالبدی، کنترل و نظارت و اقتصادی مورد تایید قرار گرفت و رتبه‌بندی شد. خی‌دو آزمون فریدمن با 30 درجه آزادی در سطح معنی‌داری 0.001 برابر 149.498 است. نتیجه‌گیری: ‏نتیجه رتبه‌بندی پیامدهای احصاء شده نشان می‌دهد مهم‌ترین پیامد تشکیل نقاط بحرانی در کلان‌شهرها عبارت است از: ‏«کنارهم قرار گرفتن بزهکاران و مجرمین ‏حرفه‌ای و سابقه‌دار» و در پی آن «وجود فرصت‌های جرم در محیط» و «ایجاد پتانسیل جرم‌خیزی در منطقه». این بدان معناست که هم‌افزایی ارتکاب جرم در اثر کنارهم قرار گرفتن مجرمین با تشکیل نقاط بحرانی بیشتر می‌شود و زمینه جرم‌خیزی نقطه بحرانی را تقویت می‌کند لذا لازم است پلیس و مدیریت شهری با نگاهی به این پیامدها و رصد نقاط مختلف شهر، بسترهای شکل‌گیری را کنترل و از تشکیل نقاط بحرانی پیشگیری کند.