طراحی مدل دینامیکی حمل‌ و نقل همگانی اتوبوس‌ رانی به‌ منظور افزایش سهم آن از سفرهای شهری با رویکرد پویایی شناسی سیستم ها (مطالعه موردی: شهر مشهد)

سیستم حمل‌ و نقل اتوبوس‌رانی یکی از مهم‌ترین سیستم های حمل ‌و نقل همگانی شهری به‌شمار می آید و نقش عمده‌ای را در انجام سفرهای درون‌شهری و روزانه شهروندان ایفا می‌نماید. از آن‌ جایی ‌که سهم خودرو شخصی از سفرهای شهری در حال افزایش است، تعیین راهبرد و سیاست گذاری جهت افزایش استفاده از اتوبوس در سفرهای درون‌شهری اهمیت فراوانی دارد اما نکته ای که وجود دارد، آن است که برای رسیدن به این هدف، باید دانست که کدام‌یک از طرح های پیشنهادی می‌تواند به بهترین نحو موجب افزایش استفاده از اتوبوس شود. نوآوری تحقیق حاضر استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم ها در سیستم های حمل‌ونقل اتوبوس‌رانی در راستای تحقق این هدف است. عوامل موثر بر استفاده از اتوبوس با استفاده از روش تحلیل محتوای پیشینه تحقیق شناسایی شده و متغیرهایی چون فرهنگ سازی، هوشمندسازی، کیفیت فیزیکی و فنی اتوبوس در مدل لحاظ شده که در سایر مطالعات در نظرگرفته نشده است. مدل سیستم حمل‌ونقل اتوبوس‌رانی، به‌صورت پایلوت برای شهر مشهد اجرا شد. پس از اعتبارسنجی مدل، با توجه به نظر خبرگان دو سناریو و هفت نوع سیاست بودجه‌ای بر روی مدل اجرا شد. نتایج نشان داد در سناریو کرایه اتوبوس‌رانی، درصورت عدم تغییر کرایه اتوبوس، جذابیت اتوبوس به‌میزان ناچیزی افزایش می‌یابد. سناریو افزایش بودجه کل بهبود اتوبوس‌رانی نشان داد، تغییر چندانی در استفاده از اتوبوس ایجاد نمی‌کند. نتایج بررسی سیاست‌ها نشان می‌دهد، بهترین سیاست، سیاست کاهش یک درصدی بودجه خرید ناوگان و افزایش بودجه فرهنگ‌ سازی و هوشمندسازی است که منجر به افزایش استفاده از اتوبوس به‌ صورت بلندمدت خواهد شد.