مدل انتخاب اشتراکی الگوهای فعالیت‌ روزانه اعضای خانوار در شهرهای بزرگ

افراد با توجه به نوع نقش و وظیفه‌ای که در خانواده دارند، می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم برانتخاب نوع فعالیت فرد دیگر، در انتخاب نوع فعالیت و الگوی سفرش تاثیرگذار باشند. در سال‌های اخیر این شیوه اثرگذاری اعضای خانوار بر روی انتخاب‌های یکدیگر، توجه بسیاری از محققین را به خود معطوف داشته است. بیشتر این مطالعات برروی تصمیمات سرپرست خانوار ایا بطور خاص بر والدین و برخی نیز به صورت خاص برروی سفرهایی از نوع خاص(مثل سفرهای همراهی) تاکید داشتنددر این مقاله ، مدل لوجیت چندجمله‌ای برای تمام اعضای خانوار در نظر گرفته شد که در آن الگوی فعالیت روزانه اشتراکی انتخابی اعضای خانوار، تحت تاثیر با یکدیگر و در صدد ساخت مطلوبیت گروهی که واحد آن خانوار باشد، مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مدل که بر اساس الگوی فعالیت سه گانه «اجباری»، «غیراجباری» و «ماندن در خانه» عمل می‌کند، به بررسی نوعی از ساختار انتخاب می‌پردازد که در آن تمامی ترکیب‌های ناشی از الگوی فعالیت‌های اعضای خانوار تحت عنوان گزینه‌های محتمل خانوار، مدل‌سازی می‌شوند. تابع مطلوبیت هر گزینه شامل مشخصه‌های مختلف فردی و گروهی می‌شود که تعامل افراد مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهد. اطلاعات استفاده شده در این تحقیق، حاصل پرسشگری‌های صورت گرفته از خانوارهای شهر مشهد بوده که در آن افراد در دسته‌های: 1شغل آزاد، 2خانه‌دار، 3کودک پیش از دبستان، 4کارمند، 5دانش‌آموز، 6بزرگسال بیکار و 7دانشجو، قرار گرفتند. چگونگی رفتار این افراد با مشخصه‌های مختلف فردی و در قالب ترکیب‌های دو نفره مختلف، در انتخاب الگوی فعالیت روزانه‌شان مورد مدل‌سازی قرار گرفت. نهایتاً مشاهدات حاصل از خروجی مدل، تاثیر شگرف فرد خانه‌دار و کودک را در انتخاب الگوی فعالیت اشتراکی و در ترکیب‌های مختلف فردی نشان می‌دهد. با در نظر گرفتن تعاملات ازین دست، می‌توان تصمیمات دقیق‌تری در راستای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، آن هم در سطح کلان اتخاذ کرد.

Modeling the joint choice of daily activity patterns of household members in large cities

Due to the type of role and duty that members have in their households, they can directly or indirectly affect the decision of another member in choosing the type of activity and the pattern of their trip. In recent years, the way in which household members influence each other’s choices has attracted the attention of many researchers. Each of these studies has examined the effect of a particular factor on how member’s choices are shaped, but each has some shortcomings despite the efforts made in this regard. In this study, a multinomial logit model was considered for all household’s members in which, the joint daily activity patterns chosen by the members of the household, having interaction with each other, is discussed in here in order to build the utility function of the household. This model in this study which is based on three basic activity pattern categories ’mandatory’, ’nonmandatory’ and ’staying at home’ examines a type of choice structure in which all combinations of activitypattern of household members are modeled as possible household alternatives. The utility function of each alternative includes various individual and group characteristics that examine how interactions between different members work. The data used in this study was a questionnaire from households in Mashhad in which they were divided into: 1)selfemployee, 2)homemaker, 3)preschool children, 4)employee, 5)school student, 6)Unemployed adult and 7)university student. Finally, the model’s output shows the tremendous impact of the housekeeper and the child on the choice of patternactivity shared by different combinations of individuals. The behavior of individuals with different characteristics and in the form of different pairwise combinations was modeled in choosing their daily activity pattern. Taking into account these kind of interactions, it is possible to make more accurate decisions on the macro levels of transportation planning.