اثر سنجی مشخصات ظاهری عابران پیاده بر احتمال وقوع تصادف در راه‌های جداشده برون‌شهری

ایمنی تردد مهم‌ترین معیار در طراحی مهندسی راه‌های برون‌شهری است. آمار تصادفات جاده‌ای در سال‌های اخیر نشان از قابل‌توجه بودن تصادفات عابران پیاده دارد. از دیدگاه ایمنی، رانندگان باید به میزان کافی فرصت برای درک خطراتی نظیر عابران و انجام واکنش داشته و این خطرات از فاصله‌ای دور‌تر از فاصله دید توقف حداقل، قابل رویت باشند. اما در صورتی که ویژگی‌های هندسی و فیزیکی و چیدمان حاشیه راه، دید راننده را مسدود ننماید، میزان بازه زمانی مذکور به ویژگی‌های انسانی راننده و مشخصات عابر در راه وابسته است. ازجمله اهم مشخصات ظاهری عابران پیاده می‌توان به رنگ و ثابت یا متحرک بودن آن اشاره کرد. در این پژوهش با انتخاب متغیرهایی که مشخصات ظاهری عابر را نشان می‌دهند مدل احتمال وقوع تصادف پرداخت شده و نحوه اثرگذاری ویژگی‌های عابر بر احتمال وقوع تصادف و نحوه‌ی اندرکنش این خصوصیات با سایر متغیرها بررسی شد. در این مطالعه استفاده از دستگاه شبیه‌ساز رانندگی در راستای فراهم کردن شرایط کنترل شده آزمایشگاهی انجام شد. با انتخاب تصادفی 80 نفر آزمون‌دهنده از بین افراد دارنده گواهی‌نامه بالای 18 سال و شبیه‌سازی مسیری مستقیم با منظری دشتی آزمایش انجام شد. در این مسیر دید راننده مسدود نبود. رانندگان در این مسیر به‌طور میانگین 14 مواجهه با خطر داشته که شامل تعدادی عابر با پوشش سیاه یا سفید در حال عبور از عرض معبر و تعدادی سنگ با رنگ‌های تیره و روشن جهت مقایسه اثر تحرک عابران ورنگ بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، سرعت تردد موجب افزایش احتمال تصادف و تعداد مواجهات پیشین راننده با خطرات سبب کاهش احتمال وقوع تصادفات می‌شود اما میزان این اثرات اندک است (به ترتیب %0.2 و %0.7). همچنین، احتمال وقوع تصادف با عابران با رنگ پوشش تیره و مشکی در شب به میزان 25% بیشتر و در روز به میزان 2% کمتر از احتمال وقوع تصادف با عابران با رنگ پوشش سفید است. احتمال برخورد با عابر به دلیل متحرک بودن آن نسبت به یک شی ثابت حدود 11 درصد کمتر است.

Evaluation of Effects of NonVehicle Hazards Characteristics on Accident Likelihood in Rural Divided Roads

Transportation safety is the most important criterion in the engineering design of roads. Rural roads pedestrian accidents statistics show that this type of accident is tremendously important. From the safety point of view drivers need to have a reasonable time window for hazard recognition, reaction initiation and execution. This means that the hazard has to be in sight from a distance longer than the minimum stopping sight distance. Nevertheless, if the road side configuration make the sight available for a very long distance, it’s the hazards characteristics which defines the visibility along with the drivers’ behavioral characteristics as a human. The hazard color and mobility are some of the most important hazard characteristics. In this research using some variables of hazard characteristics, a linear accident probability model was developed and the effect of these characteristics and their interactions was investigated. The use of driving simulator was in order to prepare a ceteris paribus laboratory condition. Randomly invited, the test takers were 80 over 18yearsold person who had a driver license. The simulated environment was a straight rout in a plain terrain in which the driver’s sight were not obstructed. Drivers encountered averagely 14 hazards in this road including some pedestrian crossing the road with black or white outfit and some black or white rocks in the road. The rocks were modeled to enable the comparison between the effects of state of being mobile or fixed on accident likelihood. According to the findings of this research, speed has an increasing effect and the number of prior facing with hazards had a decreasing effect on the accident likelihood, although this effect was not so considerable. The hazards including pedestrians and rocks with black color was about 26% more likely to be involved in an accident in night time in comparison with the white ones. This likelihood is estimated to be about 2% less in day time.