مدلی ترکیبی جهت شناسایی عوامل موثر در مخاطرات حمل و نقل زمینی و اولویت‌بندی نقاط حادثه خیز (مطالعه موردی:محور نیشابور-سبزوار)

حمل ونقل وارتباطات ازبخش های زیربنایی دراقتصاد هرکشور وبه‌عنوان یکی ازشاخص‌های توسعه‌یافتگی برای آن کشورمحسوب می‌شود. امروزه تصادفات رانندگی به یکی ازجنبه های مخاطرات در کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است. اصلاح یا حذف نقاط حادثه‌خیز که نقاط سیاه نیز نامیده می شوند، تاثیر بسزایی در ارتقای ایمنی، کاهش تصادفات ترافیکی، کاهش خسارات و ضایعات دارند. این مقاله سعی در ارائه روشی جهت اولویت‌بندی نقاط حادثه‌خیز مسیرهای مختلف با درنظر گرفتن معیارهای مختلف طبیعی و محیطی تاثیرگذار بر حوادث جاده‌ای دارد.  محور نیشابور سبزوار و بالعکس به عنوان مطالعه موردی جهت پیاده سازی روش پیشنهادی در نظر گرفته شده‌است. در ابتدا معیارها با استفاده از مطالعه ادبیات موضوع و نظر خبرگان، شناسایی شده و وزن هریک از معیارهای کمی و کیفی با استفاده از روش منطق دیجیتال بهبود یافته (mdl) محاسبه شده است. سپس با  نظر  خبرگان و با توجه به ابلاغیه‌های وزارت راه و شهرسازی، 7 نقطه حادثه خیز  شناسایی و اطلاعات مورد نیاز به صورت میدانی جمع آوری شده‌است. در نهایت با استفاده روش تاپسیس (topsis) گروهی  اولویت‌بندی نقاط مذکور انجام شده‌است. یکی از نوآوریهای این تحقیق، ارائه یک مجموعه کامل از معیارها شامل 4 معیار اصلی و 18 زیر معیار به طور همزمان در  ارزیابی حادثه‌خیزی نقاط است که 4 زیرمعیار آن نیز برای اولین‌بار در این تحقیق در نظر گرفته شده اند. بعلاوه در این تحقیق ترکیب مدل  mdl و topsis گروهی به منظور اولویت بندی نقاط حادثه‌خیز استفاده شده‌است که روشی جدید در این حوزه به شمار می آید. نتایج نشان می دهد به ترتیب 3 فاکتور تعداد تلفات فوتی، سرعت مجاز و تعداد تصادفات جرحی بیشترین اهمیت را دارند. همچنین از بین نقاط حادثه‌خیز نیز منطقه مسکونی زعفرانیه دارای بیشترین اولویت می‌باشد.

A hybrid model to identify effective factors in road transportation hazards and prioritize black spots (case study: NezshabourSabzevar axis)

Transportation and communication are considered as one of the fundamental issues in economy. These phenomena are seen as one of the indicators of development of countries. Nowadays, traffic accidents have become one of the main issues in transportation as well as the economy in developing countries. Roads, human errors, vehicles and environment have important roles in occurrence of accidents. Modification or elimination of hazardous spots known as black spots have considerable influence on safety promotion, traffic reduction, accidents, losses, and waste reduction. Prioritization Methods could improve the black spots; mostly based on single criteria methods. In this paper, a new approach to rank the black spots in various roads is proposed using natural and environmental criteria. The roads of Sabzevar to Neishaboor and vice versa are studied as a real case to implement the proposed approach. Firstly the criteria are identified using literature review and experts’ opinions and the weight of each qualitative and quantitative criteria is calculated by modified digital logic (MDL) method. Afterwards, 7 black spots are identified according to the statements of the ministry of roads and the required data are collected. Finally, the prioritization of mentioned black spots is conducted using group TOPSIS approach. As one of the contributions of this paper to the literature is the presentation of a set of comprehensive criteria consisting of 4 main criteria and 18 subcriteria to evaluate black spots of which 4 sub criteria are proposed by this research. Furthermore, in this paper a combination of MDL and group TOPSIS is used to rank black spots which is a new approach in this area. Results demonstrate that the three factors number fatal accidents, maximum speed limit, and number of injury accidents are the most important factors, respectively. Also, Zaferanie residential area has the highest importance among black spots.