بررسی و تحلیل الگوی فضایی تغییرات درون‌دهه‌ای بارش‌های سنگین و فوق‌سنگین ایران

بارش از متغیرترین عناصر اقلیمی است. این تغییرات هم در بعد مکان و هم در بعد زمان در قالب اقلیم منطقه رخ می‌دهد. هدف از این مطالعه، بررسی خودهمبستگی فضایی تغییرات درون‌دهه ای بارش های سنگین و فوق‌سنگین ایران طی نیم قرن اخیر است. به‌ این منظور، داده‌های بارش روزانه با استفاده از 664 ایستگاه همدیدی و اقلیمی طی دورۀ 1390-1340 استخراج و به‌عنوان پایگاه داده ها (داده های اسفزاری) استفاده شد. به‌‌منظور دستیابی به تغییرات درون‌دهه‌ای بارش ایران از روش های زمین‌آماری، مانند خودهمبستگی فضایی از تحلیل لکه های داغ، آماره گتیس ارد جی (g*) و از امکانات برنامه‌نویسی در محیط matlab  و surfer و gis بهره گرفته شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد‌، که کرانه های ساحلی دریای خزر و امتداد دامنه های غربی زاگرس، دارای بیشنه وقوع بارش های سنگین و فوق‌سنگین است. الگوی فضایی بارش های سنگین نشان می دهد، بیشینه‌ الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت بارش های سنگین به‌لحاظ مکانی و زمانی با‌وجود اینکه در دوره های مختلف‌ نوساناتی داشته است، اما بیشتر شامل نواحی غرب، شمال غرب و کرانه‌های ساحلی دریای خزر‌ می شود. این در حالی است که الگوی خودهمبستگی فضایی منفی بارش‌های سنگین بیشتر مربوط به نواحی مرکزی و لکه هایی از شرق کشور به‌ویژه زابل است. الگوی بارش های فوق‌سنگین مشابه‌ بارش های سنگین است. با این تفاوت که از گسترۀ مکانی آنها کاسته شده است.