واکاوی تغییرات توزیع فراوانی چهار دهه بارش روزانۀ ایران

هدف پژوهش حاضر، واکاوی تغییرات زمانی مکانی توزیع فراوانی بارش روزانۀ روزهای بارشی ایران است. به این منظور، از داده‌های بارش روزانۀ میان‌یابی‌شده به روش کریگینگ 1437 ایستگاه هم‌دید، اقلیمی و باران‌سنجی ایران طی دورۀ آماری 01/01/1340 تا 29/12/1382 پایگاه دادۀ اسفزاری استفاده شد. برای بررسی تغییرات توزیع فراوانی بارش کل، داده‌ها به دو دوره تقسیم شدند. با برنامه‌نویسی در محیط نرم‌افزار متلب، توابع توزیع خانوادۀ نرمال (نرمال استاندارد و لوگ نرمال) و گاما (گامای دوفراسنجی و نمایی) بر تک‌تک 7187 یاخته در هر دورۀ جداگانه برازش داده شدند و شاخص‌های برازنده‌ترین تابع توزیع فراوانی محاسبه و پراکنش مکانی و تغییرات آنها در هر دوره بررسی شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهند فقط دو توزیع خانوادۀ گاما با سطح اعتماد 95 درصد شرایط لازم آزمون آماری کلموگراف - اسمیرنف در هر دو دوره را احراز کرده‌اند. تغییرات گستردۀ زمانی و مکانی در توزیع بارش به‌عنوان یکی از مولفه‌های ردیابی تغییر اقلیم تایید نمی‌شود. محاسبۀ شاخص‌های برازنده‌ترین توزیع با روش گشتاور خطی، تغییرات جزئی در الگوی پراکندگی فضایی این شاخص‌ها را نشان می‌دهد؛ برای نمونه، شاخص انحراف معیار نشان می‌دهد در 63 درصد مساحت کشور ازجمله ایران مرکزی و جنوب ایران، اعتماد به بارش در دورۀ دوم نسبت به دورۀ اول کاهش یافته است و افزایش‌یافتن نبود اطمینان به بارش، زنگ خطری برای آسیب‌پذیری اکوسیستم‌های حساس این مناطق است.