تحلیل الگوی نامناسب تقسیمات کشوری بر تخریب اکوسیستم‌های طبیعی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز بختگان و طشک)

چگونگی مدیریت و سازماندهی سیاسی فضا در قالب تقسیمات کشوری نقش مهمی در مدیریت قلمروهای طبیعی و پیوندهای اکوسیستمی آنها دارد. تطبیق‌نداشتن مرزبندی‌های سیاسی–اداری با عوارض طبیعی منطقه‌ها به‌ویژه مرزها و محدوده‌های حوضه‌های آبریز یکی از عوامل مهم تهدید پیوندهای اکوسیستمی منطقه‌هاست. با‌توجه به این امر در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای تاثیرات چگونگی سازماندهی سیاسی فضا در قالب تقسیمات کشوری و تغییرات آن بر اکوسیستم حوضۀ آبریز دریاچۀ بختگان و طشک به‌عنوان دومین دریاچۀ بزرگ کشور بررسی شده است. نتایج نشان داد که تغییرات مکرر و غیر‌اصولی تقسیمات کشوری در قالب ایجاد واحدها و شهرستان‌های جدید به‌ویژه در منطقه‌های بالادستی حوضه باعث افزایش تعداد قلمروهای سیاسی–اداری، حاکم‌شدن رویکرد توسعه‌بخشی در‌سطح حوضه، افزایش بازیگران محلی، عبور جریان‌های آبی از قلمروهای سیاسی-اداری متعدّد، گسترش تنش‌های هیدروپلیتیکی، امکان‌پذیر‌نبودن مدیریت یکپارچۀ حوضه، از بین رفتن همگنی‌های طبیعی و تطبیق‌نداشتن مرزهای طبیعی حوضه با مرزهای سیاسی-اداری شده که چنین شرایطی در گسترش بهره‌برداری از منابع آبی در‌سطح قلمروهای بالادستی حوضه بدون توجه به پیوندهای زیست‌محیطی و اکوسیستمی آن با دریاچۀ مطالعه‌شده و در‌نتیجه خشک‌شدن آن موثر بوده است.

analyzing the adverse impact of inadequate administrative divisions on natural ecosystem degradation: a case study of the bakhtegan-tashk basin

organization and management of political space through administrative divisions play a crucialrole in effectively managing natural territories and their interconnected ecosystems. failure to alignpolitical-administrative boundaries with the natural characteristics of regions, particularly the bordersand boundaries of basins, poses a significant threat to ecosystem connectivity. in this study, byemploying a descriptive-analytical approach and drawing on library sources, we examined the impactsof political organization of space, specifically national divisions and their changes, on the ecosystemof the bakhtegan lake and tashk basin. as the second-largest lake in the country, this basin served asa critical case study. the research findings revealed that frequent and arbitrary changes in the country'sadministrative divisions, particularly the creation of new units and cities in the upstream areas of thebasin, had resulted in an increase in political-administrative territories, predominance of a sectoraldevelopment approach at the basin level, proliferation of local actors, passage of water currents acrossmultiple political-administrative territories, escalation of hydropolitical tensions, hindrance ofintegrated basin management, loss of natural homogeneity, and failure to align the basin's naturalborders with political-administrative borders. consequently, this trend had facilitated the unrestrainedexploitation of water resources in the upstream territories, disregarding environmental and ecosystemlinkages with the lake and ultimately leading to its depletion.