بهینه‌سازی الگوی کشت محصولات زراعی شهرستان صحنه بر‌اساس محدودیت منابع

رشد روز‌افزون تقاضا برای منابع محدود به‌ویژه منابع آب یکی از اساسی‌ترین مسائل بخش کشاورزی است به طوری که برداشت بی‌رویه از منابع آبی به‌ویژه منابع آب زیرزمینی سبب کاهش سطح منابع آب زیرزمینی شده است. در همین راستا، برنامه‌ریزی در راستای استفادۀ بهینه از این منابع محدود با در نظر گرفتن هدف‌های متضاد ضروری است؛ بنابراین باید توجه داشت که تصمیم‌گیری در چنین شرایطی با پیچیدگی‌های بسیاری همراه است. در پژوهش حاضر بهینه‌سازی تولید محصولات زراعی با در نظر گرفتن همزمان تولید آرمان‌های حداکثرسازی سود، افزایش عملکرد و کمینه‌سازی مصرف آب، کود و سموم شیمیایی با استفاده از روش برنامه‌ریزی آرمانی فازی در دشت صحنه برای 7 محصول گندم، چغندر‌قند، یونجه، گشنیز، آفتابگردان، ذرت دانه‌ای و برنج بررسی می‌شود. بهره­برداران از چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق این دشت به‌عنوان جامعۀ آماری مطالعه‌شده انتخاب شد. مقایسۀ الگوی کشت موجود و سطح تولید بهینه‌شده، بهینه‌نبودن وضعیت موجود به‌ویژه در بُعد زیست‌محیطی را نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که میزان مصرف آب در بالاترین حد از وضعیت موجود در دشت صحنه قرار دارد. این موضوع اقتصادی‌بودن سیستم کشت موجود را تایید می‌کند. نتایج نشان می‌دهد در مدل بهینۀ سناریوی نهایی بررسی‌شده علاوه‌بر آنکه سطح کشت در وضعیت مناسب و کمتر از وضعیت موجود قرار دارد، سود اقتصادی، هدف‌های زیست‌محیطی و افزایش عملکرد نیز تامین شده است؛ در‌نتیجه پیشنهاد می‌شود که برای حصول نتایج بهتر در جامعۀ مطالعه‌شده به‌تدریج به اصلاح وضعیت موجود اقدام و سپس برای اطمینان از بروز نتایج مورد انتظار با‌‌توجه به شرایط موجود، مدل بهینه به‌‌ روز رسانی شود.

optimizing the crop cultivation pattern of sahne township based on limited water resources

the increasing demand for limited resources, especially water resources, is one of the most fundamental problems of the agricultural sector. the excessive extraction of water resources, especially underground water resources, has caused the level of underground water resources to decrease. in this regard, planning for the optimal use of these limited resources, taking into account the conflicting goals of increasing profit, increasing performance, and environmental goals, including reducing the consumption of water, fertilizers, and chemical poisons seems necessary. it should be noted that decision-making in such conditions is associated with many complications. the present study aims at optimizing the production of agricultural products by simultaneously considering the goals of profit maximization, yield increase, and minimization of water, fertilizer, and chemical pesticide consumption by using the fuzzy goal programming in the sanheh plain for 7 products including wheat, sugar beet, alfalfa, coriander, sunflower, grain corn, and rice. exploitation of deep and semi-deep wells of this plain was selected as the statistical population of the study. the results show that in the optimal model in the final scenario, in addition to the fact that the cultivated area is in a good condition and less than the existing condition, the economic benefit environmental goals and increased yield have also been provided. as a result, it is suggested that to obtain better results in the studied society, the current situation should be gradually improved and the model should be updated to ensure the expected results according to the existing conditions.