بررسی اثر‌های برخی از شاخص‌های اکولوژیکی لکه‌های جنگلی بر‌روی عرضۀ خدمات اکوسیستمی منتخب (منطقۀ مورد مطالعه: بخش شرقی استان گیلان)

در سال‌های اخیر خدمات اکوسیستمی و افزایش آن با رویدادهایی همچون تغییرات اقلیمی و حوادث طبیعی غیرمترقبه به موضوعی مهم تبدیل‌شده است؛ با این‌ حال اطلاعات محدودی دربارۀ خدمات اکوسیستمی درزمینۀ برنامه‌ریزی وجود دارد. در پژوهش حاضر سعی شده است تا این شکاف با ارزیابی میزان تاثیر ساختار لکه‌ها بر‌روی عملکرد اکوسیستم بررسی شود. به همین دلیل، بخشی از استان گیلان به‌عنوان استانی که طی سال‌های اخیر به‌دلیل وجود جنگل‌های هیرکانی، دریای خزر و آب‌و‌هوای مطبوع دستخوش تغییرات زیادی شده است، به‌عنوان منطقۀ مطالعه‌شده انتخاب و سپس مدل‌سازی خدمات اکوسیستمی ترسیب کربن، نگهداشت خاک و جلوگیری از سیلاب با استفاده از نرم‌افزار invest انجام و درادامه، شاخص‌های اکولوژیکی مقدار زیست‌توده، از‌هم‌گسیختگی، مساحت هسته‌ها و نسبت محیط به مساحت هسته‌های جنگلی به‌عنوان چهار شاخص اکولوژیک مهم با استفاده از نرم‌افزارهای mspa و fragstate استخراج شده است. درنهایت، ارتباط بین شاخص‌های اکولوژیکی با خدمات اکوسیستمی منتخب بررسی شد. نتایج نشان داد که بین وجود منطقه‌ها جنگلی و سبزتر و هسته‌های بزرگ‌تر و یکپارچه‌تر در این منطقه‌ها با ارائۀ خدمات مد‌نظر ارتباط مثبت و قوی وجود دارد.  همچنین، میزان ارائۀ خدمات اکوسیستمی لکه‌ها با افزایش نسبت محیط به مساحت هسته در لکه‌های جنگلی و نیز با افزایش ازهم‌گسیختگی به‌صورت محسوسی کاهش می‌یابد؛ درنتیجه برنامه‌ریزی برای استان‌های شمالی کشور در راستای افزایش بهره‌وری اکولوژیکی این مناطق نه‌تنها مستلزم حفظ بقایای جنگل‌های هیرکانی و افزایش مساحت آنهاست، نیازمند توجه به یکپارچگی و کاهش لکه‌های ایزوله است.

investigating the effects of some ecological indicators of forest patches on the supply of selected ecosystem services (study area: eastern part of gilan province)

in recent years, augmentation of ecosystem services has emerged as a critical concern. however, there is a dearth of information regarding ecosystem services within the realm of planning. this study sought to address this gap by assessing the influence of landscape structure on ecosystem functionality. to achieve this, we utilized invest software to model ecosystem services, such as carbon sequestration, soil maintenance, and flood prevention. additionally, we employed mspa and fragstate software to derive 4 key ecological indicators: biomass quantity, fragmentation, core area, and ratio of environmental area to forest core area. subsequently, we examined the relationship between these ecological indicators and the selected ecosystem services. our findings indicated a robust and positive correlation between the presence of forested and verdant areas, as well as larger and more interconnected cores within these areas, and the provision of desired services. notably, in forest patches, a decrease in ecosystem service provision was observed with increased fragmentation and instability, underscoring the importance of preserving and expanding the hyrcanian forests while also prioritizing integrity and reducing isolated patches for enhancing ecological productivity in the northern provinces of the country.