ارزیابی تناسب زمین برای احداث کاربری بیمارستانی: رویکرد مدل سازی یکپارچه مبتنی بر تصمیم‌ گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 2 شهر تهران)

تعیین مکان بهینه برای احداث بیمارستان موجب افزایش رضایت شهروندان از خدمات بهداشتی و درمانی و کیفیت زندگی‌شان می‌شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین مکان بهینه برای احداث بیمارستان در منطقۀ 2 کلان‌شهر تهران است که بدین منظور یک روش ترکیبی شامل سیستم اطلاعات جغرافیایی، وزن‎دهی سوارا و رتبه‎بندی کوپراس ارائه شده است. روش ارائه‎شده، مدل‌سازی مکانی و رتبه‌بندی بهینۀ مکان احداث بیمارستان را به‌طور یکپارچه انجام داده است و موجب افزایش دقت، سهولت پیاده‌سازی و کاهش پیچیدگی‌های معمول می‌شود. روش‌های تصمیم‌گیری چند معیارۀ سوارا و کوپراس جزو بهترین روش‌های تصمیم‌گیری هستند و در زمینۀ تعیین مکان بهینۀ بیمارستان و در ترکیب با سیستم اطلاعات جغرافیایی کمتر موردتوجه قرار گرفته‌اند. نتایج روش وزن‌دهی نشان‌دهندۀ آن بود که معیارهای فاصله از بیمارستان‌های موجود و توزیع مکانی ذرات pm2.5  به‌ترتیب مهم‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین معیارها در فرایند تصمیم‌گیری تعیین مکان بهینۀ بیمارستان هستند. نتایج مدل‌سازی مکانی نشان‌دهندۀ آن بود که قسمت‌های جنوب غربی منطقه از پتانسیل بسیار زیادی برای احداث بیمارستان برخوردارند و به‌طور تقریبی 48 درصد از منطقه دارای پتانسیل احداث بیمارستان است. به‌عبارتی، عدالت فضایی برای شهروندان نیمی از منطقه در استفاده از خدمات درمانی بیمارستان‌ها برقرار نیست. نتایج رتبه‌بندی سایت‌های کاندید نشان‌دهندۀ آن بود که دو سایت 5 و 6 مناسب‌ترین مکان برای احداث بیمارستان جدید در منطقۀ 2 بوده‌اند. براساس نتایج تحقیق، روش وزن‌دهی مورداستفاده با وجود پیچیدگی اجرایی و محاسباتی بسیار کمتر نسبت‌به روش وزن‌دهی رایج فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی دقتی مشابه دارد؛ همچنین رویکرد یکپارچۀ مدل‌سازی مکانی و رتبه‌بندی نسبت‌به حالت‌های مستقل موجب افزایش دقت و سهولت تصمیم‌گیری می‌شود.

land suitability assessment for construction of a hospital: an integrated modeling approach based on mcdm and gis (a case study: the second district of tehran)

determining the optimal location for the construction of the hospital will increase citizens’ satisfaction with health services and increase their quality of life. the aim of the present study is to determine the optimal location for the construction of a hospital in the second district of tehran’s metropolis. for this purpose, an integrated methodology including gis, swara weighting method, and copras ranking method has been presented. swara and copras multi-criteria decision-making methods are among the best methods and have received less attention in the field of determining the optimal location of the hospital in combination with the gis. the results of the weighting method showed that the criteria of distance to existing hospitals and the geospatial distribution of pm2.5 particles are the most and least important criteria in the decision-making process of the optimal location of the hospital, respectively. the results of geospatial modeling showed that the southwestern parts of the district have a very high potential for hospital construction and almost 48% of the region has the potential to build a hospital. in other words, there is no spatial justice for the citizens of half of the region in using the medical services of the hospitals. the results of ranking candidate sites showed that sites 5 and 6 were the most suitable places to build a new hospital in the second district. according to the research results, the weighting method used has the same accuracy as the fashionable weighting method of the analytic hierarchical process, despite the executive and computational complexity.keywords: optimal hospital location selection, geospatial modeling, swara, copras, geographic information systems (gis). introductionthe construction of a hospital in a suitable and optimal place by decision-makers leads to the efficient allocation of health services and paves the way for the development of spatial justice and favorable access of all citizens to health services. determining the optimal location of a hospital can be considered and analyzed in the form of a multi-criteria decision-making problem. multi-criteria decision-making is one of the tools used in the difficult and complex decision-making process. complex decision-making problems usually involve evaluating a large number of alternatives based on a large number of criteria, which may be conflicting or related. on the other hand, the process of determining the optimal location and modeling of susceptible areas is a spatial decision, and spatial analysis is an indispensable component. for this reason, problems such as determining the optimal location of a hospital are usually considered in the form of spatial multi-criteria decision-making and by combining multi-criteria decision-making and geographic information systems (gis). gis has a critical role in solving such problems; therefore, the use of multi-criteria decision-making based on gis is increasing. the purpose of the present study is to determine the optimal location of the hospital using efficient and modern methods.the present study was conducted to determine the optimal location for the construction of a hospital in the second district of tehran. the focus of the present study was on the application of new weighting and decision-making methods, and their combination with gis for geospatial modeling and ranking of hospital locations. previous research has focused mainly on weighting methods based on pairwise comparisons of experts as well as the method of the analytic hierarchical process (ahp). however, despite the introduction of new methods that are accurate and have less computational and implementation complexity, they are less used in geospatial decision-making processes. therefore, the present study proposed a hybrid methodology to determine the optimal location of the hospital.