آینده‌پژوهی نظام تامین مسکن درکلان‌شهر‌های ایران (موردمطالعه کلان‌شهر اهواز)

مسکن در زمرۀ اساسی‌ترین و حساس‌ترین بخش‌‌ها در برنامه‌ریزی توسعۀ اقتصادی و اجتماعی است. شکل‌گیری مسکن تابع عوامل و شرایط فرهنگی، اقلیمی، اقتصادی – معیشتی و تکنیک ساخت جامعۀ استفاده‌کننده است. تامین مسکن مناسب بسته به شرایط بازار مسکن، وضعیت اقتصاد کلان، تحولات جمعیتی، میزان نیاز به مسکن، روند‌های اجتماعی و سیاسی، رویکرد حاکم بر دولت‌‌ها و ظرفیت درونی آنها متفاوت است. شهر اهواز متروپل استان خوزستان طی دهۀ گذشته به سه دلیل عمده (مرکزیت استانی، تبدیل‌شدن به یک‌ قطب عمدۀ صنعتی در راستای اتخاذ سیاست ایجاد قطب رشد، برهم‌خوردن نظم شبکۀ شهری درنتیجۀ جنگ هشت‌ساله) دستخوش تغییرات جمعیتی و فضایی گسترده‌ای شده است؛ بنابراین این رشد سریع جمعیت باعث بروز معضلاتی همچون پایین‌بودن کیفیت مسکن در سطح شهر، فقدان مالکیت گروهی از شهروندان، مساحت کم واحد‌های مسکونی، تداخل نامناسب فعالیت و سکونت در محلات مسکونی مجاور پهنه‌‌های کارکردی شهر و ... شده است. هدف در این پژوهش، شناسایی عوامل موثر در وضعیت آیندۀ برنامه‎ریزی مسکن کلان‌شهر اهواز است. روش پژوهش، براساس هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی است. در این راستا، با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل در نرم‎افزار میک‎مک عوامل کلیدی موثر بر نظام تامین مسکن شهر اهواز شناسایی و درنهایت به انتخاب عوامل کلیدی موثر نظام تامین مسکن شهر اهواز با استفاده از روش سناریونویسی در نرم‌افزار سناریو ویزارد اقدام شد. جامعۀ آماری این پژوهش، متخصصان و کارشناسان حوزۀ شهری هستند. روش نمونه‌گیری، گلوله‎برفی است و داده‌‌ها با بهره‎گیری از پرسش‎نامۀ پژوهشگر‌ساخته در سال جاری گردآوری شده است. یافته‌‌های پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که هفت عامل مهاجرت، حاشیه‌نشینی، تضعیف ارزش پول ملی، پایین‌بودن توان پرداخت وام، افزایش قیمت زمین، تسهیلات اعتباری ناچیز و نبودِ سیستم یکپارچه و هماهنگ مدیریت در بخش مسکن بیشترین اثرگذاری و کلیدی‌ترین نقش را در نظام تامین مسکن شهر اهواز دارند.

future research of the housing supply system in iran’s metropolises: a case study of ahvaz metropolis

the aim of the current research was to identify the effective factors in the future state of housingplanning in ahvaz metropolis. the research method was applied based on the purpose and descriptiveanalyticalbased on the nature. in this regard, by applying the mutual effects analysis method inmikmak software, the key factors affecting the housing supply system of ahvaz city were identified.finally, the effective factors of the housing supply system in the mentioned city were selected byusing the scenario writing method in the software and the scenario wizard was executed. the findingsshowed that the 7 factors of migration, marginalization, weakening of the value of national currency,low ability to pay loans, increase in land prices, insignificant credit facilities, and lack of an integratedand coordinated management system in the housing sector had the most impacts and key roles in thesystem. they provided housing in ahvaz city.