تحلیل فضایی فرونشست دشت جیرفت با استفاده از تکنیک پیکسل‌های کوهرنس (cpt)

پدیدۀ فرونشست سطح زمین یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی است که امروزه بسیاری از دشت‌های کشور را تحت‌تاثیر قرار داده است. دشت جیرفت واقع در استان کرمان نیز یکی از مناطقی است که آثار فرونشست در آن مشهود است. در این پژوهش سعی شده است، ضمن تحلیل فضایی فرونشست دشت جیرفت و تعیین میزان و روند گسترش آن طی یک دورۀ زمانی، عوامل موثر در این پدیده کنکاش شود. بدین منظور از تصاویر راداری سنتینل 1 مربوط به سال‌های 2014 تا 2022 استفاده شد. برای تهیۀ نقشۀ مناطق درگیر و تعیین نرخ فرونشست از تکنیک پیکسل‌های کوهرنس استفاده شد. نتایج حاصل از این روش نشان‌دهندۀ آن است که نرخ فرونشست در دشت جیرفت به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. به‌طوری که از 11 سانتی‌متر در سال 2014 به 13 سانتی‌متر در سال 2022 رسیده است. علاوه بر آن طی این مدت بر وسعت این مناطق افزوده شده و روند گسترش به‌سمت مناطق شمالی دشت در حرکت است. به‌منظور تحلیل عوامل مسبب این پدیده، علاوه بر بررسی تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی دشت و ارتباط آن با فرونشست، نقش گسل‌ها و همچنین ضخامت خاک در ایجاد یا تشدید این پدیده بررسی شد. نتایج حاصل نشان‌دهندۀ آن است که علاوه بر برداشت بی‌رویه از آبخوان، فرونشست دشت جیرفت تحت‌تاثیر گسل سبزواران نیز قرار دارد و شدت فرونشست در مناطق با ضخامت خاک بیشتر، بالاتر است.

spatial analysis of jiroft plain subsidence using the coherence pixel technique (cpt)

the phenomenon of land subsidence is one of the most important environmental hazards that haveaffected many plains of the country today. jiroft plain located in kerman province is also one of theareas where subsidence effects are evident. in this research, besides analyzing the spatial subsidence ofjiroft plain and determining the extent and trend of its spread over a period of time, the effectivefactors in this phenomenon were investigated. for this purpose, the sentinel-1 radar images related tothe years of 2014-2022 were used. the coherence pixel technique (cpt) was utilized to map theaffected areas and determine the subsidence rate. the results of this method showed that thesubsidence rate in jiroft plain had increased from 11 cm in 2014 to 13 cm in 2022. in addition, its areahad increased during this period and the expansion trend had moved towards the northern areas of theplain. to analyze the causative factors of this phenomenon, in addition to studying the changes in thegroundwater level of the plain and its relationship with subsidence, the roles of faults and soilthickness in creating or intensifying this phenomenon were investigated. the results showed that inaddition to the uncontrolled abstraction from the aquifer, the subsidence of jiroft plain was affected bysabzevaran fault, while subsidence intensity was higher in the areas with higher soil thickness.