پهنه‌بندی کیفیت آب رودخانۀ بشار یاسوج

این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت موجود کیفیت آب رودخانۀ بشار از طریق محاسبۀ شاخص کیفیت آب‌های سطحی ایران (irwqisc) انجام شد. پایش کیفیت آب رودخانه براساس نمونه‌برداری از 12 ایستگاه در طول رودخانه هم‌زمان با نمونه‌برداری از دو ایستگاه آلودگی نقطه‌ای ورودی به رودخانه (پساب پرورش ماهی و پساب تصفیۀ خانه فاضلاب یاسوج)، در مهرماه 1400 به‌عنوان دورۀ کم‌آبی و دی‌ماه 1400 به‌عنوان دورۀ پر‌آبی انجام شد. نتایج حاصل از پهنه‌بندی رودخانۀ بشار براساس شاخص irwqisc در دورۀ کم‌آبی، نشان‌دهندۀ کاهش کیفیت آب رودخانه از بالادست به‌سمت پایین‌دست رودخانه است؛ به‌طوری که 41.66 درصد رودخانه (بالادست رودخانه در محدودۀ تنگ تیزآب تا دهنو) وضعیت به‌نسبت خوب، 8.34 درصد رودخانه (ورودی شهر یاسوج) وضعیت خوب، 8.33 درصد (قسمت میانی رودخانه در محدودۀ شاه مختار) وضعیت به‌نسبت بد و 41.66 درصد (پایین‌دست رودخانه) وضعیت متوسط داشت. در دورۀ پرآبی با وجود افزایش دبی و میزان بارندگی، افزایش چشمگیری در کیفیت آب در بالادست رودخانه مشاهده نشد. به‌طوری که براساس شاخص irwqisc در دورۀ پرآبی، 25 درصد رودخانه در وضعیت متوسط (تنگ تیزآب، تنگ سرخ و پایین‌دست قلات) و 75 درصد رودخانه در وضعیت به‌نسبت خوب قرار داشت. مقایسۀ دبی و شاخص irwqisc نشان‌دهندۀ آن بود که فقط در دورۀ پرآبی در پایین‌دست رودخانه، افزایش دبی باعث افزایش کیفیت رودخانه شده است و در بالادست رودخانه و همچنین دورۀ کم‌آبی رابطه‌ای بین دبی و شاخص irwqisc دیده نمی‌شود.

water quality zonation of beshar river in yasuj city

this study was conducted to monitor the current water quality of beshar river by the iranian surfacewater quality index (irwqisc). monitoring of the river water quality was done based on sampling 12stations along the river in october of 2021 as the period of water shortage and january of 2022 as theperiod of high water flow simultaneously with sampling two other stations (fish farm effluent and yasujwastewater treatment plant effluent) as the point source pollution entries. the results of zoning besharriver based on irwqisc in the period of water scarcity showed a decrease in river water quality fromthe upstream to the downstream part. 41.66% of the upstream part of the river (tang-e tizab to dehno)was in a relatively good condition, 8.34% of the river (entrance of yasuj city) was in a good condition,8.33% (middle part of the river in shah mokhtar area) was in a relatively bad condition and 41.66%(downstream of the river) was in a moderate condition. despite the increase in discharge and rainfall, nosignificant increase in water quality was observed in the high water flow period. in this period, 25% ofthe river (tang-e tizab, tang-e sorkh, and downstream of qalat) was in a moderate condition and 75%of the river was in a relatively good condition based on irwqisc. comparison of the flow rates andirwqisc indices showed that only during the high water flow period in the lower reaches of the river,the increased river discharge enhanced the river water quality , but no relationship between the river flowand the irwqisc was found at the upstream part of the river and in the period of water scarcity.