ژئوشیمی، کانی‌شناسی و تفسیر محیطی افق‌های وزیکولار در خاک‌های منطقة سگزی، شرق اصفهان

افق‌های وزیکولار در سطح لندفرم‌های مناطق خشک معمول هستند و نقش مهمی در ویژگی‌های چرخة هیدرولوژی و فرایندهای پدوژنیک در این مناطق دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، ژئوشیمیایی و کانی‌شناسی افق‌های وزیکولار در سطوح مختلف ارتفاعی سه لندفرم در ناحیة شرق اصفهان در اطراف پلایای سگزی است. لندفرم‌های مطالعه‌ شده شامل یک سطح قدیمی باقی‌ مانده در امتداد رودخانة زاینده‌رود (rp)، یک پدیمنت در شهرک صنعتی جی (jp) و یک مخروط‌ افکنه در نزدیکی زفره (za) هستند. برای انجام پژوهش، هفت نمونه از افق‌های وزیکولار شامل دو نمونه در rp و دو نمونه در jp و سه نمونه در  za در سطوح ارتفاعی مختلف برداشت شد. ضخامت افق‌های وزیکولار مطالعه‌شده در دامنة 3-6 سانتی‌متر متغیر بود. همة نمونه‌ها توزیع دونمایی در بخش شن و سیلت داشتند که نشان‌دهندة مشارکت دست‌کم دو فرایند در انتقال ذرات در تشکیل این افق‌ها بود. کوارتز و کلسیت در همة نمونه‌ها غالب بودند، ولی ازنظر وجود میکا و کانی‌های فیبری تفاوت داشتند. مقایسة ویژگی‌های ژئوشیمیایی افق‌های وزیکولار با سنگ‌های همراه نشان‌دهندة غنی‌شدن so3 و cao نسبت به مادة مادری متناظر آنها بود که با افزودن املاح محلول، کربنات‌ها و به‌ویژه گچ به سطح لندفرم‌ها توسط فعالیت‌های بادرفتی ارتباط داشت. نسبت zr/al2o3 با افزایش مقدار سیلت، روند افزایشی داشت که منبع بادرفتی ذرات سیلت را ثابت می‌کند. وجود افق‌های وزیکولار توسعه‌یافته در سطوح لندفرم‌های منطقه نشان‌دهندة فرایندهای طولانی‌مدت فرسایش بادی و رسوب‌گذاری غبار در این منطقه است که این فرایند طبیعی به‌واسطة فعالیت‌های انسانی در سال‌های اخیر تشدید شده‌‌است.

geochemistry, mineralogy, and environmental interpretation of vesicular horizons in the soils of the segzi region, eastern isfahan

vesicular horizons are common on the surface of landforms in arid regions and play an importantrole in the hydrological properties and pedogenic processes in these areas. vesicular pores are acharacteristic feature of vesicular horizons and include separate pores with spherical to ellipticalshapes and dimensions of micrometers to millimeters in diameter (dietze et al., 2012). the easternregion of isfahan located in the eastern part of the zayandehroud river basin is affected byenvironmental disasters due to severe environmental drought, destructive human activities, anddesertification processes. although vesicular horizons are frequent in the soils and landforms of theeastern region of isfahan (bayat et al., 2018), there is no information about the geochemical andmineralogical properties of these horizons. the aim of the present study was to investigate thephysical, chemical, geochemical, and mineralogical properties of vesicular horizons at differentelevation levels of three landforms in the eastern region of isfahan.