ارزیابی تناسب اراضی برای روش‌های آبیاری سطحی و قطره‌‌ای در دشت سیستان نمونة پژوهش: شهرستان‌‌های استان سیستان و بلوچستان

برای استفادة درست از منابع آب و جلوگیری از تخریب خاک، باید مناسب‌‌ترین سامانه‌های آبیاری را به‌کار برد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی تناسب اراضی‌‌ برمبنای ویژگی‌‌های خاک برای سامانه‌‌های آبیاری سطحی و قطره‌ای در 46000 هکتار از اراضی دشت سیستان است. به‌منظور دستیابی به این هدف، 600 خاک‌‌رخ با فواصل تقریبی 700 تا 800 متر حفر و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی تمامی افق‌‌ها تعیین شد. ارزیابی تناسب برای روش‌‌های مختلف آبیاری برمبنای ویژگی‌‌های خاک و توپوگرافی با استفاده از روش پارامتریک انجام شد. پس از تعیین کلاس و زیرکلاس تناسب سرزمین برای خاک‌‌رخ‌‌های مطالعه‌شده، با استفاده از روش وزن‌‌دهی معکوس فاصله، نقشه‌‌های پیوستة زیرکلاس‌‌های تناسب برای هر دو روش‌ آبیاری در شهرستان‌‌های مختلف تهیه شد. نتایج نشان داد که در تمامی مناطق، شرایط برای آبیاری قطره‌‌ای به ‌مراتب بهتر از آبیاری سطحی است. هرچند در بسیاری از مناطق، برای آبیاری قطره‌‌ای نیز، محدودیت‌‌هایی وجود دارد و استفادة مناسب و کارآمد از این نوع سامانه‌‌ به رفع محدودیت‌‌ها در این مناطق بستگی دارد. در تمامی شهرستان‌‌ها، مهم‌ترین محدودیت برای روش‌‌های آبیاری بررسی‌شده، محدودیت‌‌ شوری  قلیائیت و ویژگی‌‌های فیزیکی خاک (بافت شنی، رسی و رسی   سیلتی) است. در تمامی مناطق، بافت‌های رسی  سیلتی و لومی  سیلتی مهم‌ترین کلاس‌‌های بافتی محدودکننده بودند. با توجه به اینکه تغییر ویژگی‌‌های فیزیکی به‌راحتی امکان‌‌پذیر نیست، عملیات اصلاح خاک‌‌ها ازنظر مقادیر شوری   قلیائیت به رفع محدودیت‌‌ها یا کاهش آنها کمک زیادی می‌کند.

mapping of land suitability evaluation for surface and drip irrigation methods in sistan plain: a case study of counties of sistan and baluchestan province

for the proper use of water resources and prevention of soil degradation, it is necessary to selectthe best irrigation system. the aim of this study was to map the land suitability evaluation for differentirrigation methods (surface and drip) in 46000 ha of sistan plain including hirmand, hamon, nimroz,zahak, and zabol counties. for this purpose, 600 pedons with an approximate distance of 700 to 800m were excavated, described, and sampled. in this study, land suitability evaluation for differentirrigation methods based on soil properties and topography was done using the parametric method.then, land suitability maps for surface and drip irrigation methods were prepared using the inversedistance weighting (idw) method. the results showed that in the studied area, the conditions for dripirrigation are better than the surface irrigation method. however, in many studied areas, there arerestrictions for drip irrigation, and for proper and efficient use of this irrigation system, the restrictionsmust be removed. moreover, the results confirmed that in all studied areas the most importantlimitations are salinity/alkalinity and limitations due to physical soil properties. the silty clay and siltyloam textural were the most limitation classes. due to the fact that changing the physical properties isnot easily possible, it seems that soil remediation based on salinity and alkalinity can help to removeor reduce the limitations.