آسیب‌شناسی ساختاری طرح هادی به‌منزله‌ فراگیرترین طرح توسعه‌ روستایی در ایران نمونه: استان کرمانشاه

برای تهیه و اجرای طرح هادی به‌منزله‌ فراگیرترین و محلی‌ترین طرح توسعه‌ روستایی در ایران، هزینه‌های کلانی صرف می‌شود و این طرح آثار چشمگیری بر بافت فیزیکی‌کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و... سکونتگاههای روستایی بر جای گذاشته است. اثرگذاری چندبعدی تهیه و اجرای این طرح بر عرصه‌ سکونتگاههای روستایی و جوامع مستقر در آنها، ضرورت آسیب‌شناسی طرح هادی را دوچندان می‌کند؛ امر مهمی که تاکنون پژوهشگران عرصه‌ روستایی توجهی به آن نداشته‌اند؛ بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی آسیب‌های ساختاری طرح هادی روستایی است که به‌صورت مطالعه‌ موردی در استان کرمانشاه انجام شده است. این پژوهش کیفی در چهارچوب پارادایم تفسیری‌برساختی انجام شده و شیوه‌ تحلیل حاکم بر آن، تحلیل مضمون است. در این شیوه برای گرد‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های عمیق فردی و گروهی استفاده شده و مبنای اتمام مصاحبه‌ها، اشباع نظری بوده است. برمبنای نتایج پژوهش، مهم‌ترین آسیب‌های ساختاری طرح هادی در سه مضمون فراگیر «آسیب‌های برون‌سازمانی»، «فنی‌اجرایی» و «مدیریتی» دسته‌بندی می‌شود. این مضامین از 10 مضمون سازمان‌دهنده (آسیب‌های مربوط به نوع اعتبار و میزان تخصیص آن، شرح خدمات تهیه‌ طرح و دستورکار‌ها و ضوابط اجرای طرح، واگذاری پروژه‌ها به مقامات محلی و نگهداری از آنها، تهیه‌ طرح هادی، سازوکار نظارت بر اجرای طرح، مشاور (نقشه‌بردار، مشاور تهیه‌ طرح و عامل چهارم) و پیمانکار، انتخاب روستا برای تهیه/ بازنگری و اجرای طرح، انتخاب نوع پروژه‌ اجرایی، زمان‌بندی اجرای طرح و مراحل تصویب و ابلاغ) و 105 مضمون پایه تشکیل شده‌اند. در ادامه نقشه‌ تماتیک چالش‌های ساختاری طرح هادی تهیه و متناسب با یافته‌ها، راهکارهای عملیاتی و اجرایی برای رفع آسیب‌ها شناسایی و ارائه شده است. به نظر می‌رسد با توجه به همسانی فرایند تهیه و اجرای طرح هادی در روستاهای کشور، نتایج این پژوهش می‌تواند الگویی برای سایر استان‌های کشور در حل چالش‌های ساختاری طرح هادی باشد.