مسیریابی بهینه‌ شبکه‌ جاده‌ای با تاکید بر پارامترهای محیط طبیعی و بهره‌گیری از الگوریتم کمهزینهترین مسیر و سامانه‌ اطلاعات جغرافیایی نمونه‌ پژوهش: دلیجان- الیگودرز

در پروژه‌های راه‌سازی به‌منظور کاهش آثار منفی محیط‌زیستی و توسعه‌ اقتصادی‌اجتماعی در فرایند مسیریابی باید پارامترهای محیط‌زیستی لحاظ شود؛ در همین زمینه پارامترهای تاثیرگذار در تعیین مسیر بهینه استخراج شدند؛ شامل شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، فرسایش، زمین‌لغزش، فاصله از گسل، فاصله از مناطق حفاظت‌شده، فاصله از سطح آب‌های زیرزمینی، فاصله از رودخانه و مراکز شهری و روستایی؛ سپس از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی برای وزن‌دهی و از روش ترکیب خطی وزن‌دارشده برای ادغام معیارها استفاده شد؛ درنهایت با استفاده از الگوریتم کم‌هزینه‌ترین مسیر برای تعیین مسیر بهینه اقدام شد. نتیجه‌ مقایسه‌ مسیر طراحی‌شده و مسیر فعلی نشان می‌دهد در مسیر طراحی‌شده، حریم تمامی معیارهای موثر محیط‌زیستی در راه‌سازی رعایت شده است؛ به طوری که مسیر طراحی‌شده به هیچ‌وجه از پناهگاه حیات وحش موته عبور نکرده است و در فاصله‌ بیش از چهار کیلومتری آن قرار دارد؛ در حالی که 6/8 درصد از مسیر فعلی در فاصله‌ کمتر از یک کیلومتری از این منطقه‌ حفاظتی قرار گرفته است؛ همچنین 16، 25 و 8/2 درصد از طول مسیر فعلی از حریم‌های محیط‌زیستی شهر، روستا و گسل عبور کرده است؛ در حالی که مسیر طراحی‌شده، حریم محیط‌زیستی این معیارها را رعایت کرده است. نتایج نشان می‌دهد مسیر طراحی‌شده ازلحاظ محیط‌زیستی به‌مراتب بهتر از مسیر اصلی است. درنتیجه پیشنهاد می‌شود در پروژه‌های راه‌سازی، نخست عوامل تاثیرگذار شناسایی و سپس با رعایت قوانین و اصول محیط‌زیست و با استفاده از gis، مسیر مناسب ازنظر محیط‌زیستی طراحی شود.