ارزیابی مقایسه‌ای الگوریتم‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره‌ mabac و codas در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش؛ نمونه‌ پژوهش: شهرستان کوثر

زمین‌لغزش، یکی از فرایندهای مهم محیطی به‌ویژه در چشم‌اندازهای مناطق کوهستانی به شمار می‌آید. شناسایی مناطق حساس و تهیه‌ نقشه‌ پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش، گامی مهم درمسیرپیشگیری و کاهش خسارات ناشی ازوقوع این پدیده است. شهرستان کوثر (گیوی) با داشتن چهره‌ کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین‌شناسی، لیتولوژی، اقلیمی و انسانی، شرایط لازم را برای شکل‌گیری حرکات لغزشی دارد؛ بنابراین هدف این پژوهش، پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در این شهرستان است. برای دستیابی به هدف پژوهش، نخست عوامل موثر بر ایجاد زمین‌لغزش در شهرستان شامل شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، لیتولوژی، خاک، کاربری اراضی، بارش، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل و فاصله از جاده با توجه به مرور منابع مختلف، مطالعات میدانی و مشورت با کارشناسان شناسایی شد؛ سپس برای تهیه‌ لایه‌های اطلاعاتی در سامانه‌ اطلاعات جغرافیایی اقدام شد. در مرحله‌ بعد ارزش‌گذاری و استانداردسازی نقشه‌های معیار با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی عوامل با استفاده از روش کرتیک انجام شد؛ همچنین تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش‌های mabac و codas به‌مثابه‌ روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره انجام شد. با توجه به نتایج پژوهش به ترتیب عوامل شیب، کاربری اراضی، خاک و لیتولوژی، بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. با توجه به خروجی روش mabac به ترتیب 17.89 و 25.22 درصد از مساحت محدوده در طبقات بسیار پرخطر و پرخطر و براساس نتایج حاصل از مدل codas به ترتیب 9.07 و 22.18 درصد از مساحت محدوده در طبقات بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارد. نتایجاعتبارسنجینشاندادالگوریتم codas با سطح زیر منحنی 0.839 در برآورد حساسیت زمین‌لغزش محدوده‌ مطالعه‌شده نسبت به الگوریتم mabac با سطح زیر منحنی 0.753 از صحت بیشتر و درنتیجه قابلیت بیشتری برخوردار است. نتایج پژوهش حاکی از پتانسیل زیاد شهرستان کوثر ازلحاظ رخداد حرکات زمین‌لغزش است و نشان می‌دهد مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در شیب‌های 20-35 درصد، کاربری‌های زراعی و مراتع ضعیف و سازندهایی با زیربنای سنگ سخت و مواد رسوبی و سست سطحی قرار دارند.