ارزیابی و پهنه‌بندی خطر سیلاب‌های ناگهانی بر اساس عوامل فیزیوگرافی و شاخص‌های مورفومتریک( نمونه پژوهش:حوضه‌ی قصرشیرین)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
پروین منصور
|
|
منبع
|
جغرافيا و برنامه ريزي محيطي - 1399 - دوره : 31 - شماره : 2 - صفحه:89 -104
|
|
چکیده
|
سیلاب ناگهانی، پدیده‌ای پیچیده و مخرب و پیش‌بینی آن بسیار دشوار است. حوضه قصر شیرین به علت رخنمون سازندهای نفوذناپذیر، شبکه زهکشی متراکم، توپوگرافی ناهموار، ویژگی‌های کاربری اراضی و رخداد بارش‌های سنگین، مستعد وقوع سیلاب ناگهانی است؛ بر این اساس هدف این پژوهش، ارزیابی و پهنه‌بندی خطر سیلاب ناگهانی در این حوضه است.در پژوهش حاضر از دو روش محاسبه درجه خطر و mffpi استفاده شده است. روش درجه خطر از یازده پارامتر مورفومتریکی موثر در سیل‌خیزی و روش mffpi از شش پارامتر فیزیوگرافی برای پهنه‌بندی خطر سیلاب ناگهانی استفاده می‌کنند.نتایج نشان می‌دهد براساس روش محاسبه درجه خطر، 93 درصد مساحت حوضه قصر شیرین، پتانسیل خطر زیاد و خطر شدید سیلاب ناگهانی دارد. براساس مدل mffpi، پهنه‌های با پتانسیل خطر زیاد و خیلی زیاد رخداد سیلاب ناگهانی، 60 درصد مساحت حوضه قصر شیرین و پهنه‌های با خطر کم و خیلی کم نیز، 20 درصد مساحت این حوضه را دربرگرفته‌اند. ناهمگونی بالایی نقشه نهایی مدل mffpi ناشی از ژئومورفولوژی فرسایش‌یافته حوضه است و نواحی کوهستانی، پتانسیل کم و مناطق تپه‌ماهوری و دشت فرسایشی، پتانسیل خطر زیاد سیلاب ناگهانی دارند. روش درجه خطر مبتنی بر اندازه‌گیری پارامترهای مورفومتری است و پتانسیل خطر سیلاب ناگهانی را برای کل حوضه ارائه داده است؛ اما مناطق پرخطر و کم‌خطر را در داخل حوضه مشخص نمی‌کند. درمقابل مدل mffpi، پارامترهای فیزیوگرافی موثر در ایجاد سیلاب را در پهنه‌بندی خطر سیلاب به کار می‌گیرد و براساس آن، مناطق پرخطر و کم‌خطر را در داخل حوضه مشخص می‌کند. به‌طور کلی برپایه نتایج این مدل‌ها، حوضه قصر شیرین پتانسیل خطر زیاد در رخداد سیلاب ناگهانی دارد.
|
|
کلیدواژه
|
سیلاب ناگهانی، پارامترهای مورفومتری، روش mffpi، پتانسیل سیل‌خیزی، حوضه قصر شیرین
|
|
آدرس
|
دانشگاه پیام نور مرکز تهران, گروه جغرافیا, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|