واکاوی تغییرات زمانی و مکانی جزیره گرمایی کلان‌شهر اهواز به کمک داده‌های مودیس

فعالیت‌های انسانی خرداقلیم شهر را کنترل می‌کنند و یکی از روشن‌ترین آثار آن، پدیده جزیره گرمایی شهری است. جزیره گرمایی بر کیفیت زندگی شهری ازجمله مصرف انرژی، کیفیت هوا و آب و همچنین تندرستی مردم اثر دارد. شهر اهواز از گرم‌ترین شهرهای ایران است؛ از این رو جزیره گرمایی اهواز و شناخت خرداقلیم آن شایسته بررسی است. بدین منظور در این مطالعه جزیره گرمایی کلان‌شهر اهواز ازلحاظ تغییرات زمانی و مکانی با استفاده از داده‌های دمای رویه زمین سنجنده مودیس تررا و مودیس آکوا طی سال‌های 1381 تا 1396 بررسی شد. سنجش شدت جزیره گرمایی براساس آب‌وهوای پس‌زمینه انجام گرفت. در این راستا نخست محدوده شهر بر مبنای آخرین تصاویر گوگل‌ارث مشخص و سپس محدوده‌ای به اندازه وسعت شهر در پیرامون شهر تعیین و «ناشهر» نامیده شد. دمایی که در میان همه یاخته‌های ناشهر بیشترین فراوانی را داشت، دمای ناشهر در نظر گرفته شد. در ادامه اختلاف دمای تمامی یاخته‌های شهر از دمای ناشهر به دست آمد و میانگین اختلاف دمای همه یاخته‌های شهر از دمای ناشهر، میانگین شدت جزیره گرمایی/ سرمایی نامیده شد. نتایج نشان داد شهر اهواز طی روز جزیره سرمایی و هنگام شب جزیره گرمایی دارد. شهر اهواز هنگام روز به‌طور متوسط 2 درجه سلسیوس خنک‌تر و در شب 2/2 درجه سلسیوس گرم‌تر از پیرامون خود است. همچنین به علت عبور رودخانه کارون از داخل شهر، جزیره گرمایی به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بخش‌های شرقی و غربی شهر دمای رویه بیشتری نسبت به میانه شهر دارند. کانون جزیره گرمایی شبانه و قسمت‌های ضعیف جزیره سرمایی روزانه بر منطقه صنعتی اهواز منطبق است.

Climatology of Surface Urban Heat Island of Ahwaz Metropolis

Human activities control the microclimate of the city and one of the most important effects of it is the urban heat island phenomenon. The heat island affects the quality of urban life, including energy consumption, air and water quality, as well as human health. Ahwaz, on the other hand, is one of the hottest cities in Iran. Therefore, the study of the heat island of Ahwaz and the knowledge of urban microclimate is worthy of consideration.e. For this purpose, in this study, the heat island of Ahwaz metropolitan area was investigated in terms of temporal and spatial variations by using the data of temporal temperature data of the MODISTerra and MODISAqua observations from 2002 to 2017. The intensity of the heat island was measured based on the background climate. To this end, after the city boundary was determined by the latest Google Earth imagery. Then, a range, of the size of the city, was determined around the city and was called the nonurban. The temperature that was most common among all the nonurban cells was considered as the temperature of the nonurban. The temperature difference of all the nonurban cells of the city was obtained from the nonurban temperature. The average temperature difference of all cells from the temperature of nonurban was obtained and called the average intensity of the heat/cold island. The results showed that Ahwaz, during the day has a cold island (2 degrees Centigrade), and at night was a heat island (2.2 degrees Centigrade). Due to the fact that the Karun river passes through the city, heat island is divided into two parts. The eastern and western parts of the city have more procedural temperatures than the city average. Also, the core of the nightly heat island and the weak parts of the daily cold island are in line with the industrial zone of Ahwaz.