واکاوی اثر گرمایش جهانی بر منطقه کم‌فشار سودان دریای سرخ و ارتباط آن با بارش‌های جنوب غرب ایران

در این پژوهش از سه پایگاه داده به ترتیب سازمان هواشناسی ایران (در دوره 2010-1961)، داده‌های بازکاوی‌شده سازمان مطالعات محیطی ایالات ‌متحده (در دوره 2010-1948) و مرکز داده‌های مدل‌های gcm و rcm کشور کانادا با دوره آماری (2040-1960) استفاده شد. همچنین روش‌های همبستگی اسپیرمن، آزمون روندیابی r همبستگی و من‌کندال و 13 مدل سناریوی جفت‌شده توصیه‌شده ipcc به منظور مطالعه اثر تغییرات فشار منطقه سودان و دریای سرخ بر ناهنجاری‌های بارشی منطقه جنوب غرب ایران و در ارتباط با گرمایش جهانی به کار رفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد رابطه وارون و معناداری بین فشار منطقه دریای سرخ و سودان با بارش ایستگاه‌های جنوب غرب ایران به ترتیب در سطح آماری 99 و 95درصد اطمینان وجود دارد؛ بدین ترتیب ناهنجاری بارش ماهیانه در ایستگاه‌های منتخب در جنوب غرب ایران، رابطه معنا‌داری با تغییرات فشار هوا در منطقه سودان و دریای سرخ دارد. مطالعه سه تراز فشار دریا، 925 و 850 هکتوپاسکال نشان می‌دهد ترازهای بالاتر همبستگی بیشتری با ماه‌های دارای ناهنجاری بارش دارند؛ همچنین روندیابی دوره 65ساله (مشاهداتی) و 30ساله (پیش‌بینی) فشار در منطقه سودان و دریای سرخ (زبانه سودان) حاکی است فشار در تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیلی ترازهای 925 و 850 هکتوپاسکال، روند افزایشی معنا‌داری دارد و در دهه‌های آتی براساس خروجی بیشتر مدل‌ها بالاتر از نرمال اقلیمی (1990-1960) قرار خواهد داشت که نتایج رگرسیون خطی و آزمون من کندال نیز آن را تایید می‌کند. براساس یافته‌های پژوهش ترازهای بالاتر و به‌ویژه در منطقه مرکزی سلول سودانی، تغییرات شدیدتری را نسبت به زبانه کم‌فشار بر روی دریای سرخ در ماه‌های نوامبر تا دسامبر دارد. تغییرات فشار در ترازهای بالاتر نسبت به ترازهای زیرین بیشتر بوده است؛ از این رو استنباط می‌شود تغییرات فشار در منطقه سودانی فقط منشا زمینی و گرمایی ندارد و آثار عوامل دینامیکی فشار در این رابطه موثرتر بوده است. براساس نتایج به‌دست‌آمده تغییرات فشار و ارتفاع جو و تداوم آن درنتیجه پدیده گرمایش جهانی در منطقه سودان و دریای سرخ موجب افزایش خشکسالی و کاهش بارش در جنوب غرب ایران می‌شود.