بررسی روند تکاملی پهنه های گلی باتلاق گاوخونی با استفاده از مدل فرکتال

در سال‌های اخیر پدیده‌هایی مانند افزایش جمعیت، گسترش شهرهای بزرگ، رشد فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی سبب کاهش آب ورودی به تالاب‌ها و درنتیجه، خشکی موقت یا همیشگی بعضی از آنها مانند گاوخونی شده است. به‌منظور بررسی آثار خشکی بر تالاب گاوخونی، وضعیت میکروفرم‌های پلایا با استفاده از مدل فرکتال محیط مساحت در دو سال پیاپی ارزیابی شد. مقادیر dap به‌دست‌آمده در سال 1392، مقادیری بین 1.27 تا 1.40 و در سال 1393، مقادیری بین 1.27 تا 1.44 را نشان داد. به‌منظور بررسی وضعیت اقلیم منطقه، نمودارهای اقلیمی مجموع بارش و کمینه و بیشینه دمای هوای ماهیانه سال‌های 1392 و 1393 با استفاده از داده‌های ایستگاه هواشناسی ورزنه ترسیم شد. نمودارهای اقلیمی نشان‌دهنده کاهش میزان بارش از 120.6 میلیمتر در سال 1392 به 87.8 میلیمتر در سال 1393، افزایش دمای کمینه ماهیانه از 3.23 درجه سانتی‌گراد در سال 1392 به 3.52 درجه سانتی‌گراد در سال 1393 و افزایش بیشینه دمای ماهیانه از 29.93 درجه در سال 1392 به 30.47 درجه در سال 1393 است. مقادیر به‌دست‌آمده از مدل فرکتال نیز، نشان از تمایل میکرولندفرم‌ها به افزایش میزان بی‌نظمی و آشفتگی با گذشت زمان دارد که درنتیجه تغییرات سیستمی تالاب در اثر خشک‌شدن روی داده است. نتایج نشان می‌دهد با ادامه روند فعلی تالاب گاوخونی ممکن است روند کویرزایی و تحول پلایاگونه در آن شدت یابد و افزایش رسوب کانی‌های نمکی روی نهشته‌های آواری و گسترش زون نمکی موجب تبدیل تالاب به کویر شود.

Investigation of evolution in Gavkhouni wetland muddy zones by using fractal model

In recent years, Phenomena such as population growth, the expansion of large cities, the human activities and climate change, caused of a reduction in wetland’s water, which causes temporary or permanent drying in some of them including Gavkhouni wetland. For investigation of the effects of drying on the Gavkhouni, Playa microforms situation was evaluated. By using fractal model perimeter area, microlandforms were evaluated in 2 consecutive years. The DAP values obtained, in 2013 showed a quantity of 1/27 to 1/40 and in 2014, values 1/27 to 1/44. As well as to evaluate the climate in these two years, climate charts monthly total precipitation and minimum and maximum monthly air temperature related to the years 2013 and 2014 Using data from the Varzaneh meteorological station were drawn. The climate graphs indicate a decrease in rainfall from 120.61 in 2013 to 87.8 mm in 2014, an increase in the monthly minimum temperature from 3.23 in 2013 to 3.52 °C in 2014, and an increase in the maximum monthly temperature from 29.93 in 2013 to 30.47 °C in 2014. The values obtained from the fractal model, show that microlandforms tend to increasing of chaos with the over of time. This chaos might have occurred because of the drying it. The results show that with the continuation of the current Gavkhouni, the desertification may be intensified and the increase of sedimentation of salt minerals on sedimentary deposits and the expansion of the salt zone causes the conversion of the wetland to the desert.