تحلیل روند و نحوۀ گسترش شهرهای سیاسی - اداری ایران (مورد پژوهشی: یاسوج از پیدایش تاکنون)

پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل رشد فیزیکی شهر یاسوج از زمان پیدایش (1343) تا سال 1393 می‌پردازد؛ ازاین‌رو رشد و توسعۀ شهر یاسوج طی شش دورۀ زمانی سال‌های 43 تا 45، 45 تا 55، 55 تا 65، 65 تا 75، 75 تا 85 و 85 تا 93 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی بررسی و تغییرات جمعیتی شهر تجزیه‌و‌تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهند طی دورۀ 1343 تا 1393، جمعیت شهر یاسوج از 34 نفر به 120 هزار نفر، وسعت شهر از 5 هکتار به 40 هزار هکتار و تراکم ناخالص شهر از 186 نفر به 60 نفر رسیده است. توسعۀ کالبدی شهر از زمان پیدایش تا سال 1393 در دو محور یاسوج سی‌سخت و ضلع شمالی شهر به علت محدودیت‌های توپوگرافی، شیب زیاد و پوشش جنگلی با محدودیت گسترش روبه‌رو و بارزترین علت توسعه فیزیکی شهر طی دورۀ 50 ساله، مهاجرت از روستاها و شهرهای هم‌جوار به شهر یاسوج بوده است. روند و رشد ناموزون کالبدی فضایی شهر یاسوج از زمان پیدایش تا امروز باعث شده است مسئلۀ مکان‌یابی جهت‌های بهینه توسعۀ فیزیکی شهر برای جمعیت در حال افزایش، ضرورتی جدی تلقی و جهت‌های بهینه توسعه آتی شهر یاسوج با استفاده از الگوی تحلیل سلسله‌مراتبی معکوس ihwp مشخص شوند تا ضمن حفظ توسعۀ موزون شهر، توسعۀ پایدار کالبدی فضایی شهر یاسوج در آینده فراهم شود.

Analysis of the Processes and Ways of Spreading PoliticalAdministrative Cities of Iran(Case Study: Yasouj, since its Creation to date)

The present study analyzed Yasouj physical growth since its creation (1343) onwards. Hence, the extent of these changes has been analyzed via using satellite imagery and geographic information system for the growth and development of Yasouj city during six periods of 1343 to 45, 1345 to 55, 1355 to 65, 1365 to 75, 1375 to 85, and 1385 to 93 AH surveys as well as demographic changes. The results of the study show Yasouj city's population of 34 people in 1343 to 120,000 in 1393, an area of 5 hectares in 1343 to 40 thousand hectares in 1393, and a gross density of 186 personyears in 1343 to 60 in 1393. Most of the physical development of the city of Yasouj has been encountered in YasoujSisakht and the northern side of the city since its creation to date due to its topographical constraints, steep and forest cover development of the city. The results also show that the most prominent cause of the physical development of the city during its 50year period was the migration from villages and neighboring cities to Yasouj. The uneven physical and spatial growth of the city of Yasouj since its creation has caused the question of locating the optimal directions of physical development of the city for an increasing population as a serious necessity. Also, using Inversion Hierarchical Weight Process (IHWP), the optimal directions for future development of Yasouj city were identified to preserve the harmonious development and to provide the longterm development of the city in the future.