واکاوی عوامل تاثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک (مطالعه موردی حوضه‌های آبخیز استان لرستان)

برای برنامه‌ریزی مدیریت بهینه منابع آب به‌‌ویژه در حوضه‌های آبخیز بزرگ، شناخت روابط هیدرولوژیکی جهت تشخیص عوامل تاثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک امری ضروری به نظر می‌رسد. خشکسالی از جمله عوامل طبیعی است که طی چند دهه گذشته خسارات زیادی را متوجه جوامع و محیط زیست ایران و حتی جهان نموده است. این تحقیق به بررسی عوامل تاثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک حوضه آبخیز استان لرستان می‌پردازد. ابتدا 25 ایستگاه مناسب با توجه به پراکنش جغرافیایی و تنوع مساحت این استان در نظر گرفته شدند. اطلاعات فیزیوگرافی ایستگاه‌ها با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی استخراج، سپس تجزیه و تحلیل عاملی روی 15 متغیر نمونه برداری شده از ایستگاه‌ها در نرم‌افزار آماری r-3-1-1 انجام شده است. نتایج نشان دادند که متغیرهای بارش، مساحت، تراکم زهکشی، و درصد اراضی فقیر از عوامل اصلی بوده و در مجموع 684/84 درصد از کل تغییرات در داده‌ها را بیان می‌کنند. سپس متغیرهای چهارگانه استخراج شده با تحلیل خوشه‌ای گروه‌بندی شدند و در نهایت دو گروه همگن بدست آمدند. به‌منظور بررسی صحت تحلیل خوشه‌ای در تعیین مناطق همگن از تحلیل ممیزی استفاده شد. تحلیل ممیزی صورت گرفته برای دو گروه همگن بر اساس متغیرهای چهارگانه یک تابع متمایز کننده ایجاد گردید. نتایج ضرایب تابع متمایز کننده در حالت استاندارد نشان ‌دادند که در تابع ایجاد شده متغیر بارش با بارندگی متوسط با بیشترین بار وزنی 979/0، و متغیر مساحت با بار وزنی877/0، مهمترین متغیرهای متمایز کننده گروه‌های همگن از یکدیگر می‌باشند. در نهایت مقادیر همبستگی برآورد شده نشانگر آن است که دو گروه همگن از یکدیگر مجزا می‌باشند.