ارزیابی تاب‌آوری کالبدی - اجتماعی در برابر وقوع زلزله مطالعه موردی: شهر اسفراین

امروزه در جهان تغییرات اساسی و چشمگیری در نگرش به مخاطرات طبیعی دیده می‌شود، به‌طوری‌که دیدگاه غالب از تمرکز صرف بر کاهش آسیب‌پذیری به افزایش تاب‌آوری در مقابل سوانح تغییر پیداکرده است، این پارادایم با رویکرد چند رشته‌ای و برنامه‌ریزی، تاب‌آوری را جهت افزایش ظرفیت سیستم‌های اکولوژیکی به کار می‌برد. هدف از انجام این پژوهش، سنجش و ارزیابی وضعیت تاب‌آوری کالبدی - اجتماعی محلات شهر اسفراین در برابر سوانح طبیعی (زلزله) است. از لحاظ هدف توصیفی تحلیلی و از لحاظ کاربست نتایج  پژوهشی کاربردی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، پرسش‌نامه و داده‌های مرکز آمار ایران در سال 1395 بهره گرفته‌شده است. همچنین جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از روش رتبه‌بندی ما باک و نرم‌افزارهای arcmap و excel بهره گرفته‌شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد بر اساس شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی - اجتماعی کل، محلات 7، 8، 9، 10، 11، و 12 که محلات شمال غربی شهر را تشکیل می‌دهند دارای بیشترین میزان تاب‌آوری بوده و محلات 18، 19، 20 و 6 در نواحی شرقی و مرکزی دارای تاب‌آوری کمتری هستند. به‌طورکلی محلات شهری اسفراین از لحاظ شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی - اجتماعی در وضعیت یکسانی قرار نداشته و شاهد نابرابری فضایی در این شهر هستیم. بر طبق نتایج نواحی شرق شهر دارای کمترین میزان تاب‌آوری هستند چراکه دارای بافت قدیمی مسکونی و تراکم جمعیتی بسیار بالاتری هستند که نیازمند توجه ویژه برای برون‌رفت از وضعیت موجود هستند.

assessment of physical-social resilience against earthquakes the case study of esfrain city

there are fundamental and dramatic changes in the attitude towards natural hazards in the world today so that the prevailing view has changed from focusing solely on reducing vulnerability to increasing resilience. the purpose of this study is to assess and evaluate the physical and social resilience of the neighborhoods of esfarayen against natural disasters (earthquakes). research results are applied in terms of descriptive-analytical purpose and application. library resources, questionnaires, and data from the statistics center of iran in 2016 have been used to collect information in this research. also, the mabak ranking method and arcmap and excel software have been used for data analysis. the results of the study showed that based on physical-social resilience indices, all 7, 8, 9, 10, 11, and 12 neighborhoods that form the northwestern neighborhoods of the city have the highest resilience, and neighborhoods 18, 19, 20 and 6 in the eastern and central regions are less resilient than other neighborhoods. the results showed that esfarayen urban neighborhoods are not in the same situation regarding indicators affecting physical-social resilience.