تعیین حدود گستره دریاچه پلویال پلایای دامغان براساس پادگانه‌های دریاچه‌ای در کواترنری

بازسازی شرایط آب‌وهوایی، تغییرات اقلیمی هولوسن و مکانیسم ردیابی آن در شواهد رسوب‌شناسی و ژئومورفولوژیکی دریاچه‌های عرض‌های جغرافیایی مختلف از جمله موضوعات موردتوجه پژوهشگران است. شواهد اقلیمی به‌جای مانده از این دوره‌ها کلیدی برای حل ابهامات تحولات آب‌وهوایی، فرم‌ها و فرآیندهای ژئومرفیک مناطق مختلف است. این پژوهش بر اساس اهداف آن به بررسی شرایط اقلیمی و تاثیرگذاری آن بر گستره دریاچه‌ها بر اساس شواهد مرفولوژیکی (پادگانه‌ها) پرداخته است. این پژوهش در پلایای دامغان واقع در استان سمنان در جنوب شرقی شهر دامغان واقع در نیمه شمالی کشور انجام‌شده است. در این راستا از داده‌ها و منابع نوشتاری، آماری، سنجش‌ازدور، رسوبی و شواهد مرفولوژیکی با استفاده از ابزارها و روش‌های گوناگون علمی و تخصصی استفاده‌شده است و در نهایت با جامع‌نگری موضوع را تحلیل‌شده است. پس از بررسی منطقه برای اولین بار پادگانه‌های دریاچه‌ای در منطقه شناسایی گردید، در مرحله بعد نمونه‌های برداشت‌شده از این سطوح مورد آنالیز آزمایشگاهی قرار گرفت و دریاچه‌ای بودن آن‌ها تایید شد سپس با استفاده از تکنیک‌های سنجش‌ازدور و نقشه‌کشی بر اساس ارتفاع پادگانه‌های دریاچه‌ای ثبت‌شده سطوح گستره دریاچه تعیین و نهایتاً حدود این سطوح با توجه به سایر عوامل طبیعی مانند شیب، جهت شیب، شبکه زهکشی و بررسی‌های زمین‌شناسی تصحیح گردید. نتایج حاکی از آن است در پلایای دامغان 2 سطح پادگانه‌ای وجود دارد که در محدوده جنوب شرقی چاله، تراس دریاچه‌ای ازنظر ارتفاعی با تراس‌هایی در دامنه جنوب پلایا همخوانی دارند و بازسازی حد آن‌ها حد دریاچه یکسانی را مشخص می‌کند که نشان‌دهنده اولین سطح دریاچه با عمق حدود 22-24 متر است. همچنین تراس‌های دریاچه‌ای در دامنه جنوب غربی پلایا نیز دریاچه‌ای با عمق حدود 14-15 متر را در کواترنری نشان می‌دهند.

determining the extent of pluvial lake of damghan playa based on the lake terraces in the quaternary

reconstruction of climatic conditions, holocene climate change, and its tracking mechanism in sedimentological and geomorphological evidence of lakes of different latitudes are among the topics of interest to researchers. this study aimed to investigate the climatic conditions and their impact on the lake area based on morphological evidence (terraces). this research has been done in damghan playa, located in semnan province in the southeast of damghan city, located in the northern half of the country. in this research, written and statistical data and sources have been used, sedimentation and morphological evidence using various scientific tools and methods, and finally have analyzed the issue comprehensively. after visiting the area for the first time, lake terraces were identified in the area. in the next step, the collected samples were subjected to laboratory analysis, and the lake environment was confirmed. then, using remote sensing and mapping techniques based on the height of the recorded lake terraces, the lake area levels were determined, and finally, their boundaries were corrected according to other natural factors such as slope, aspect, drainage pattern, and geological studies. the results show that there are two terrace levels in damghan playa, which in the southeastern part of the lake terrace hole are in height with the terraces on the southern slope of the playa, and the reconstruction of their boundary shows the same garrison. eventually, findings show that the first level of the lake with a depth of about 22-24 meters. also, the lake terraces on the southwestern slope of playa show a lake with a depth of about 14-15 meters in the quaternary.