تبیین الگوی سنجش تاب‌آوری کالبدی شهرهای رودخانه محور در برابر اثرات سیل نمونۀ. مورد مطالعه: شهر تنکابن

سیل یکی از مخرب ترین مخاطرات طبیعی است. بشر امروزی به طور کامل نتوانسته است این پدیدۀ طبیعی را مهار کند؛ به همین دلیل به دنبال راه حلی است تا بتواند خطرهای ناشی از سیل را کاهش و تحمل پذیری خود را در برابر آن افزایش دهد. هدف از این پژوهش، تبیین الگوی سنجش تاب آوری کالبدی در برابر سیل به منظور بهبودی سریع از شوک‌ها، فشارهای متعدد و بهبود عملکرد آن در طی زمان است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی–تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان امور شهری می‌باشند. به منظور شناسایی متغیرها و شاخص های ضروری، پس از استخراج آنها از مبانی نظری، با روش تحلیل روایی محتوایی، اثرگذارترین آنها شناسایی شده اند. بررسی پژوهش های پیشین نشان می دهد، آنها در ارائه یک الگوی منسجم جهت بررسی خطر سیل در پهنه های مختلف شهر و تبیین شاخص ها و متغیرهای موثر برای ارزیابی هر پهنه ضعیف بوده اند، لذا به‌منظور پهنه‌بندی خطر سیل در بافت اطراف رودخانه چشمه کیله، از نرم‌افزار شبیه‌سازی جریان رودخانه (hec_georas) استفاده گردید، که بر این اساس سه پهنه خطر سیل تعیین گردید. ساختار الگوی پیشنهادی و الگوریتم‌های ارزیابی آن، بر مبنای یک مدل‌سازی آماری در محیط نرم‌افزار جی‌آی‌اس می‌باشد، که به‌صورت دقیق بافت شهری پیرامون رودخانه را بر اساس شدت خطر، پهنه‌بندی کرده و نقاط آسیب‌پذیر را به‌صورت دقیق مشخص می‌نماید. الگوی پیشنهادی، روش های رایج کنونی در محدود‌شدن پهنه‌های اطراف رودخانه به دودسته‌ی درون و بیرون حریم رودخانه کنار گذاشته و با توجه به میزان شدت خطر هر عارضه شهری اعم از معابر یا ابنیه مستقر در آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. نتایج تحقیق نشان‌ داد حریم موجود با پهنه‌بندی ناشی از مدل‌سازی تناسب ندارد. از طرف دیگر، بررسی تاریخی سیلاب های گذشته، بیانگر تشابه محدوده های آسیب دیده با خروجی نرم افزار است. در تمامی پهنه ها بیشترین آسیب پذیری به علت عدم وجود شبکۀ هدایت آب های سطحی، ساخت و ساز غیراستاندارد ابنیه و محدودیت های شبکۀ معابر است که برشدت بحران درزمان بروز حادثه می افزایند. وجود قطعه زمین های درشت دانه در تمامی پهنه ها نیز نقطۀ قوت مشترک تمام آنهاست که فرصتی برای اصلاح بافت در آینده را فراهم می آورد.

Explaining the Pattern of Physical Resilience Measurement in Rivercentered city Against the Impact of Floods (Case study: Tonekabon City)

Flood is one of the most destructive natural hazards. Despite advances in engineering over the last century, different cities around the world are affected by floods every year. Today, human beings have not been able to completely control this natural phenomenon. For this reason, mankind is looking for a solution that can reduce the risks of flooding and increase its stability; this is called resilience today.The purpose of this study is to Explanation a model for measuring physical resilience against floods so that this model can improve physical performance over time. The present study is applieddescriptive in terms of purpose and in terms of method, it is descriptiveanalytical.The statistical population of the study is urban affairs experts (Tonekabon District Water Authority, municipality, governorate, environment office).Then, content validity analysis (CVR) was used to identify the necessary variables and indicators. Flow simulation software (HEC_GEORAS) was also used to map the flood risk in the fabric around the Cheshmeh Kileh River.The structure of the proposed model and its evaluation algorithms are based on a statistical modeling in GIS software, which precisely maps the urban fabric around the river based on the risk intensity. They also specify the vulnerable points according to the ability of the variables to be deployed in each zone.This model rejects the current method by which the zones around the river are divided into two groups inside and outside the river privacy. In this model, each urban feature, whether road or building, is evaluated according to the severity of the hazard.